در آخرین نشست گروه هفت کشور صنعتی موسوم به G7 که به تازگی در تورین ایتالیا برگزار شد، برای نخستین بار بر سر موضوع ممنوعیت استفاده از زغال سنگ به عنوان یکی از منابع انرژی آلاینده در جهان و جایگزینی آن با انرژی های پاک توافق شد.

سال هاست که حذف سوخت های فسیلی به منظور مقابله با انتشار گازهای گلخانه ای در برنامه کشورهای جهان قرار گرفته است اما تاکنون هیچ ضرب الاجلی برای ممنوعیت استفاده از یکی از آلاینده ترین سوخت های جهان یعنی زغال سنگ تعیین نشده بود؛ موضوعی که این بار مورد توجه ویژه قرار گرفت و بتازگی در نشست کشورهای G7 توافق شد که تا سال 2035 انرژی زغال سنگ به عنوان آلاینده ترین شکل انرژی کاملا کنار گذاشته شود. در صورت پایبندی این کشورها به چنین توافقی، بی شک شاهد کاهش انتشار میزان کربن و گازهای گلخانه ای در جهان خواهیم بود که خود از گرم شدن بیش از حد کره زمین جلوگیری خواهد کرد.مقامات اقلیم و انرژی کشورهای صنعتی گروه G7 در جریان مذاکراتی که در تورین ایتالیا انجام دادند، به این توافق بزرگ رسیدند و بسیاری معتقدند که این اقدام اقتصادهای ثروتمند و توسعه یافته جهان می تواند راهی برای پایان دادن به آلاینده ترین شکل انرژی باشد و همچنین سایر کشورها را تشویق کند تا به این راه قدم بگذارند.

گروه G7 شامل امریکا، کانادا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، ژاپن و انگلیس و همچنین اتحادیه اروپا (عضو غیرشماری) است. به همین دلیل هم تصمیمات آنها در مورد انرژی و آب و هوا اغلب به گروه گسترده تر G20 که مجموعا 80 درصد از انتشار گازهای گلخانه ای جهان را تولید می کنند، بسط می یابد.این نخستین باری است که کشورهای ثروتمند دنیا تاریخ مشترکی را برای خروج تدریجی زغال سنگ از چرخه سوخت خود تعیین کرده اند و این امر می تواند حرکتی به سمت انرژی های پاک بوده و آن را تسریع کند. از سوی دیگر برخی معتقدند که این تصمیم می تواند گام مهمی برای تحقق توافق هایی باشد که در نوامبر سال گذشته در COP28، بیست و هشتمین کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد در دبی برگزار شد. اجلاس COP28 فرصتی برای رهبران جهان است تا در مورد اقداماتی که برای کاهش انتشار گازهای گلخانه ای و جلوگیری از بدترین پیامدهای تغییرات اقلیمی لازم است، بحث و گفت و گو کنند. حالا حذف تدریجی زغال سنگ به عنوان یکی از سوخت های فسیلی آلاینده از چرخه صنعتی کشورهای ثروتمند جهان می تواند نویدی برای دور شدن از سوخت های فسیلی و کمک به جلوگیری از گرمایش بیش از حد کره زمین باشد.بیشتر اعضای گروه G7 یعنی کانادا، فرانسه، آلمان، ژاپن، ایتالیا، بریتانیا و ایالات متحده در حال حاضر برنامه هایی برای کنار گذاشتن استفاده از زغال سنگ غنی از کربن دارند و در این توافق ضرب الاجل اعلام شده را پذیرفته اند. در این میان تنها امریکا و ژاپن هنوز تاریخ دقیق حذف تدریجی زغال سنگ را اعلام نکرده اند.

اما چرا ژاپن با وجود دغدغه مند بودن در زمینه محیط زیست، خواستار مهلت بیشتری برای حذف زغال سنگ از چرخه انرژی خود شد؟ ژاپن به دلیل تعطیلی بسیاری از راکتورهای هسته ای خود پس از فاجعه نیروگاه هسته ای فوکوشیما در سال 2011 که به دلیل زلزله و یک سونامی عظیم رخ داد، برای تولید حدود 70 درصد از برق خود به مکانیسم تولید برق حرارتی متکی است. در حال حاضر زغال سنگ حدود 30 درصد از تولید برق ژاپن را تشکیل می دهد و بالاترین میزان به شمار می رود، اما دولت قصد دارد این میزان را تا سال مالی 2030 به حدود 20 درصد کاهش دهد بنابراین تا صفر شدن این رقم، فاصله دارد، هرچند برای تحقق این امر تلاش می کند.

نیروگاه های زغال سنگ حدود دو برابر بیشتر از گاز طبیعی مایع، کربن تولید و منتشر می کنند و اگر شتاب خروج کامل از چنین نیروگاه هایی در اروپا و سایر کشورها رو به افزایش باشد، می تواند در بهبود وضعیت گرمایش کره زمین تاثیرگذار باشد. برخی کشورها همچون ژاپن که به انرژی زغال سنگ وابستگی بیشتری دارند و زمان بیشتری برای حذف کامل آن می طلبند، معتقدند با استفاده از فناوری های نوین می توان میزان تولید گازهای گلخانه ای و کربن ناشی از مصرف زغال سنگ را کاهش داد. این کشور به سمت استفاده از هیدروژن و مشتقات آن مانند آمونیاک در بخش برق رفته است و آن را به عنوان یک راه حل بالقوه برای تولید برق حرارتی با انتشار کربن صفر می داند. در واقع ژاپن قصد دارد هیدروژن را به یک منبع انرژی پرمصرف تبدیل کند، زیرا در صورت احتراق، تنها آب تولید می کند. این روند نه تنها برای تامین انرژی وسایل نقلیه و خانه ها بلکه برای کاهش انتشار کربن از نیروگاه های حرارتی با مخلوط کردن آن با زغال سنگ و گاز استفاده می شود. البته گروهی هم نسبت به مخلوط کردن آمونیاک با سوخت به منظور تولید انرژی حرارتی انتقاداتی دارند و آن را چندان دوستدار محیط زیست نمی دانند و معتقدند که اثربخشی آن محدود است. ژاپن اما این طرح را با هدف محدود کردن چشمگیر آلودگی گرمایشی سیاره زمین از نیروگاه های زغال سنگ اجرا می کند و معتقد است که با استفاده از فناوری های جذب کربن، میزان آلودگی هوا را می توان کنترل کرد.

تحلیلگرانG7 همچنین تصمیم دارند تا فشار خود را بر دیگر مصرف کنندگان زغال سنگ همچون چین افزایش دهند تا میزان مصرف زغال سنگ خود را کاهش دهد و هر چه سریعتر به سمت تغییر سرمایه گذاری خود در جهت انرژی پاک حرکت کند.«دیو جونز»، تحلیلگر برق در اتاق فکر انرژیEmber در این باره گفت: برای کشورهای ثروتمند که در گذشته بسیار به زغال سنگ متکی بوده اند، مهم است که به کشورهای در حال ظهور پیام دهند دیگر کارشان با زغال سنگ تمام شده است. هدف اتاق انرژی Ember تسریع انتقال انرژی پاک با سیاست دولت هاست و ما معتقدیم آنها برای دستیابی به یک شبکه برق بدون کربن، باید از زغال سنگ هم فراتر رفته و گاز طبیعی را نیز حذف کنند.

روزنامه ایندیپندنت هم در گزارشی به کشورهایی اشاره کرده که میزان مصرف زغال سنگ خود را برای تولید انرژی کاهش داده اند. طبق داده های این گزارش، کشورهایی چون آلبانی، بوتان، نپال، پاراگوئه، ایسلند، اتیوپی و جمهوری دموکراتیک کنگو بیش از 99.7 درصد برق مصرفی شان را با استفاده از انرژی زمین گرمایی، آب، خورشید یا باد تولید کرده اند و مصرف سوخت زغال سنگ را به شکل چشمگیری کاهش داده اند.

علاوه بر آن، داده های آژانس بین المللی انرژی (IEA) و آژانس بین المللی انرژی تجدیدپذیر (IRENA) هم نشان داده است که 40 کشور دیگر از جمله 11 کشور اروپایی در سال 2021 و 2022 حداقل 50 درصد برق مصرفی شان را با استفاده از فناوری های انرژی تجدیدپذیر تولید کرده اند.پروفسور «مارک جیکوبسون»، استاد دانشگاه استنفورد در این باره بیان کرد: «ما به فناوری های معجزه آسا نیاز نداریم. ما باید با برقی کردن همه چیز و تامین برق از باد، آب و خورشید، نسیم دریا، انرژی های ژئوترمال(زمین گرمایی) و سایر موارد، انتشار کربن را متوقف کنیم.