نمایش تصویری متفاوت از بی کفایتی محض بیژن نامدار زنگنه وزیرالوزرای دولت قبل در مدیریت پالایشگاه صددرصد دولتی که از زیان هنگفت در دولت قبل به سوددهی12 هزار میلیارد تومانی در دولت سیزدهم رسید و به عصای دست دولت در مسیر تامین بنزین و گازوئیل هم تبدیل شد.

این داستان عجیب اما واقعی مربوط به پالایشگاه نفت آبادان است.

بیژن نامدار زنگنه در یکم دی ماه 1394 و درجمع بازرگانان اتاق بازرگانی تهران، با اشاره به واگذاری های انجام شده در وزارت نفت اذعان داشت که «دیگر چیزی در صنعت نفت ایران برای خصوصی سازی باقی نمانده جز دو پالایشگاه آبادان و اراک که هر که می خواهد حاضریم آن را هم رایگان تقدیم کنیم و افزوده که هیچ مخالفتی با ورود شرکت های نفتی غیردولتی به عرصه فروش نفت خام ندارم؛ اما باید از بازگشت پول نفت و مقصد آن مطمئن شویم چرا که نفت نباید روی آب سرگردان بماند.»

از هبه پالایشگاه آبادان به دلیل زیان دهی و ناتوانی زنگنه و تیم همراه در اداره یکی از پالایشگاه های مهم و راهبردی در کشور می توان به عنوان اوج استیصال زنگنه در دوران عملکرد در مصدر وزارت نفت یاد کرد.

چرا کارنامه وزیر نفت وقت، سرشار از بی کفایتی هایی بوده که اثرات آن همچنان بر پیکر صنعت نفت و اقتصاد کشور خودنمایی می کند؟

اما برای روشن تر شدن این ماجرا بد نیست نگاهی هرچند مختصر به کارنامه عملکرد زنگنه در دوران وزارت نفت بیندازیم.

از ترک فعل در عدم جمع آوری گازهای همراه در میادین گازی و نفتی، کم کاری در توسعه میادین مشترک نفتی بین ایران و کشورهای همسایه، پیش فروش بنزین و فرآورده های نفتی به قیمت نازل با نیت آینده فروشی و لحاظ نشدن قیمت روز در فروش این فرآورده ها، واردات بنزین و توقف تولید بنزین در پتروشیمی ها، تعطیلی کارت سوخت و خسارت صدها هزارمیلیاردی به کشور، توقف روند پالایشگاه سازی، از دست رفتن بازار نفت ایران در مدت 8 سال دولت قبل و دست آخر خسارت سنگین ایران در پرونده کرسنت می توان به عنوان مشتی از خروار مدیریت خسارت بار بیژن نامدار زنگنه بر وزارت نفت در سال های قبل یاد کرد.

بدون شک محمدجواد ظریف، وزیرامور خارجه در دولت قبل، بدون حساب نگفته بود که زنگنه وزیر نفت، در ماجرای ترکمنستان ‎خیانت کرده است.

روایتی که با رسانه ای شدن آن از سوی مالک شریعتی، سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس، نشان داد که دل ظریف هم از دست همکارش در کابینه دولت قبل خون بوده است.

مالک شریعتی، سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس در توئیتر خود نوشته بود که آقای دکتر ظریف! در ایامی که وزارت نفت دولت سیزدهم بدون برجام موفق شده، بدهی ترکمنستان را تسویه و قرارداد گازی را احیا کند، آنچه سال 99 در جلسه با بنده و جمعی از نمایندگان در دفترتان گفتید، علنی بگویید: «زنگنه در ماجرای ترکمنستان ‎خیانت کرد»، دانستن حق مردم نبود؟!

از قرار معلوم با روی کار آمدن دولت یازدهم، بیژن زنگنه وزیر نفت وقت، تعامل گازی ایران با ترکمنستان را در سال 95 به هم زد.

هرچند که ماجرای قطعی گاز ترکمنستان را باید نمونه ای کوچک از فهرست بلندبالای اشتباهات، ترک فعل ها و کم کاری و قصور زنگنه در صنعت نفت و گاز کشور برشمرد.

بدون شک تشکیل پرونده ترک فعل برای «بیژن نامدار زنگنه» کمترین اقدامی بوده که برای وزیر سابق نفت صورت گرفته، چراکه با بررسی کارنامه عملکرد او در همه این سال های او در وزارت نفت، بی اغراق، رسیدن به همان نتیجه ای که محمدجواد ظریف درسال 99 بدان رسید چندان هم دور از ذهن نیست.

اما پالایشگاه زیانده و در معرض واگذاری به صورت رایگان در دولت قبل، چگونه در دولت سیزدهم سودده شد و در صنعت پالایشگاهی کشور قد علم کرد؟

مدیرعامل شرکت پالایش نفت آبادان، با بیان اینکه یکی از مشخصات بارز بیژن نامدار زنگنه، وزیرنفت دولت قبل، مخالفت با ساخت پالایشگاه و توسعه پالایشگاه ها در کشور بوده است، گفت که دور شدن از اهداف راهبردی و کلان و تولید محصولات راهبردی کشور یکی از اثرات همین رویکرد وزیرنفت دولت قبل بوده است.

«حکیم قیم» درگفت و گو با «ایران»، توضیح داد که میزان زیان پالایشگاه آبادان درسال 1398 حدود 3900 میلیارد تومان بوده؛ زمانی که این پالایشگاه تحویل دولت سیزدهم شد. میزان پیشرفت فیزیکی طرح توسعه فاز2 این پالایشگاه که از سال 96 شروع شده و باید درسال 1400 به اتمام می رسید حدود 54 درصد بود، درحالیکه در دولت سیزدهم و در مدت زمان 14 ماه این میزان پیشرفت فیزیکی به91 درصد رسید و نخستین واحد آن نیز راه اندازی شد که در نوع خود یک ابرطرح محسوب می شود.

به گفته وی، در دولت قبل قرار بود که با راه اندازی فاز نخست طرح دوم توسعه این پالایشگاه، اقساط تامین منابع خارجی این طرح پرداخت شود در حالیکه به دلیل نوع عملکرد، مجبور شدند تا دو قسط اول تامین منابع خارجی را از محل اصل وام دریافتی پرداخت کنند.

مدیرعامل شرکت پالایش نفت آبادان، اذعان داشت که در دولت سیزدهم و با تلاش شبانه روزی و افزایش ظرفیت در این پالایشگاه تمام اقساط تامین منابع خارجی سال های 1401 و سال 1402 هم از محل فروش محصولات مازاد پرداخت شد.

وی گفت با پشتوانه و همت متخصصان داخلی و تلاش شبانه روزی، بخش عظیمی از ناترازی انرژی کشور توسط پالایشگاه آبادان در سال گذشته برطرف شد و این پالایشگاه در سال گذشته یکی از منجیان کشور در زمینه رفع ناترازی انرژی در کشور بوده است. مدیرعامل شرکت پالایش نفت آبادان افزود، قرار بوده که در دولت قبل بعد از راه اندازی فاز 2 ظرفیت پالایشگاه از 400 هزاربشکه در روز به 360 هزاربشکه در روز کاهش یافته و روی این عدد تثبیت بشود، هرچند که در دولت سیزدهم، ظرفیت این پالایشگاه به 500 هزار بشکه در روز رسید و باعث شده تا نقاط ضعف طرح قبلی هم پوشش داده شود.