فرآیند معروف به «هلسینکی» که در 1972 اجرایی شد و منجر به سند نهایی هلسینکی در سال 1975 شد، موکول به توافقی اساسی شد: ایالات متحده خود متعهد شده بود که از زور به منظور تغییر مرزها و شکل حکومت در اروپا استفاده نکند. در مقابل شوروی نیز به قواعد الزام آور بین المللی در مورد حقوق بشر متعهد شد. محافظه کاران آمریکایی معاصر به خاطر اهمیت این تعهد شوروی به حقوق بشر جشن گرفتند. برای اینکه پایبندی شوروی به این تعهدات دگراندیشان و فعالان جامعه مدنی را که برای فروپاشی نهایی بلوک شوروی خیلی مهم بودند، توانا می ساخت. اما همان محافظه کاران از دیگر قسمت های پیمان هلسینکی صر ف نظر کردند. برای برخی از این کوتاهی