کتاب: محمدعلی فروغی

نویسنده: علی اصغر حقدار

ناشر: کویر

محمد علی فروغی یکی از مهم ترین روشنفکران قرن بیستم بود. او بیش از آن که به تئوری پردازی و نظریات رایج زمان خود امکان و جولان دهد، در اندیشه تاسیس ساختار های نوین مدنی در چارچوب فرهنگ و هنجار های اجتماعی ایران بود. محمدعلی فروغی به نسلی از روشنفکران ایرانی تعلق دارد که توانستند ایده های مدرن را به محک آزمون عملی زده و آموخته های خود را در نهاد های فرهنگی- سیاسی و اقتصادی تجربه کنند.

ذکاء الملک فروغی از جمله روشنفکران عملگرایی است که از فرصت به دست آمده توسط دولت مدرن و متمرکز دوره رضاشاه استفاده کرده و خواسته ها و اهداف معوق مانده جنبش مشروطیت را با تاخیری 20ساله به کنش های نوین پیوند زدند. نسل اول روشنفکران ایرانی از این فرصت بی بهره بودند و تنها توانستند به تبیین ایده های جدید و پرداخت تحول شرایط نوپیدایی بپردازند که پارادایم مدرنیته در گسست از دنیای پیشین، با ورود ایران زمین به روابط تازه بین المللی پیش روی آنان گذارده بود.

محمدعلی فروغی که دانش آموخته فرهنگ جدید بود و دستی در معارف سنتی نیز داشت، این امکان برایش فراهم شد که آموخته هایش را در ایجاد نهاد دانشگاه، فرهنگستان، بازسازی بخشی از شرایط اقتصادی، بازخوانی سیاست اجرایی و بنیانی تر از اینها، آگاهی بخشی از پایه های اندیشگی مدرنیته برای جامعه و فرهنگ ایران به ارمغان آورد. کنش ها و تلاش های فروغی منحصر به آن چه اشاره شد نیست، او با تکیه بر یافته هایش از سنت فکری- ادبی پیشینیان به بازپرداختی انتقادی از متون کهن اقدام نمود و با تالیف و ترجمه یکی از اصلی ترین متون فلسفه مدرن و بنیان تاریخ نویسی فلسفه جدید، بر تحول نظام اندیشگی در جهان امروز مهر تایید گذاشت.