آرشیو دوشنبه ۲۲ خرداد ۱۳۸۵، شماره ۷۸۱
حکمت شادان
۲۱
نجوا

معناگرایی در نظام بانکی

حمیدرضا ابک

یک اقدام حیرت انگیز بانکی. در بحبوحه تلاش برای ارتقای معناگرایی در سینما و تئاتر و ادبیات، یکی از بانک های کشور کاری حیرت انگیز کرد. مسئولان این بانک در تیزرهایشان که البته تنها چند بار از صدا و سیما پخش شد، چنین جملاتی گنجانده بودند: «جوایز معنوی در کنار جوایز مادی. به ازای هر جایزه مادی یک جایزه معنوی.» جوایز معنوی هم عبارت بودند از کمک به بیماران سرطانی، کمک به سربازها، مادران سرپرست خانوار و کودکان بی سرپرست. قضیه این بود که شما پولتان را در حساب قرض الحسنه پس انداز می کنید و در قرعه کشی شرکت می کنید. حالا یا برنده اتومبیل می شوید یا برنده کمک به یک بیمار سرطانی. احتمالا نیت دوستان خیر بوده و در پی ارتقا و رشد سطح معنویت در جامعه بوده اند. اما احتمالا دو نکته را فراموش کرده اند. اولا جوایز قرعه کشی متعلق به صاحب حساب است و کسی نمی تواند درباره چگونگی مصرف آن تصمیم گیری کند، جز خود او. کار خیر عمل پسندیده ای است اما قاعدتا نمی توان پول از جیب دیگران برداشت و از طرف آنها صدقه داد. بگذریم که آیا اساسا کار خیری که به صورت اجباری انجام شود، پاداش و ثوابی دارد یا نه؟ نکته دیگر اما جالب تر است. تصور کنید یک بیمار لاعلاج که برای مخارج درمانش نیاز به پول فراوانی دارد، در یک قرعه کشی فرضی، برنده جایزه کمک هزینه سربازی یک نفر دیگر شود. خداوکیلی تراژدی رخ نداده است؟ بنده خدا لااقل می توانست این پول را به زخمی بزند و گوشه ای از دردش را دوا کند و حالا خدا می داند چه باید کرد. کیشلوفسکی مرحوم می گفت: نیت های خوب همیشه به نتایج خوب نمی رسند. جهنم جایی است پر از نیت های خوب و زیبا.