آرشیو دوشنبه ۱۹ تیر ۱۳۸۵، شماره ۸۰۴
اقتصاد جهان
۱۴

اروپا و امنیت انرژی

در حالی که بحث امنیت انرژی به یکی از محور های اصلی نشست آتی گروه هشت در سن پترزبورگ تبدیل شده است، اکنون بیش از هر زمان دیگری می توان نفوذ و اهمیت اهرم انرژی در سطح ژئوپولتیک را مشاهده کرد. استفاده روسیه از اهرم انرژی در سال های اخیر و به خصوص در سال جاری میلادی نشان داده است که شرکت های «گازپروم» و «روس نفت» روسیه نقشی تعیین کننده در این عرصه ایفا کرده اند. «گازپروم» که یک چهارم گاز مورد نیاز اروپا را تامین می کند، نه تنها بزرگ ترین تولید کننده گاز جهان، بلکه عامل دسترسی به بزرگ ترین ذخایر گاز در جهان است. آلکسی میلر مدیرعامل گازپروم در همین راستا، ذخایر گاز روسیه را واجد صفت «تمام ناشدنی» دانسته است اما به نظر می رسد که عملکرد این شرکت دولتی گاز روسیه در حال حاضر با ثبات چندانی در عرصه بین المللی مواجه نیست. گازپروم اکنون به بازار های آمریکا، چین و ژاپن چشم دوخته است تا آنها را نیز به مشتریان خود اضافه کند و به همین جهت است که برخی از کارشناسان معتقدند در شرایط فعلی، روسیه حتی از دوران جنگ سرد هم اهرم های فشار بیشتری در اختیار دارد. شرکت نفت «روس نفت» روسیه نیز هفته گذشته اعلام کرد که قصد دارد تولید نفت خود را دوبرابر کند و به این ترتیب، تولید طلای سیاه را از 2/10 میلیون تن در سال 2006 میلادی به 20 میلیون تن در سال 2020 میلادی برساند. در همین راستا، برخی از کشورهای جهان تلویحا تصدیق کرده اند که حفظ روابط و مناسبات خود با روسیه را با توجه به وابستگی شان به منبع انرژی روسیه مورد توجه قرار داده اند. به این ترتیب، شرکت های دولتی گازپروم و رزنفت روسیه نیز عملا به بازیگرانی مهم در عرصه بین المللی تبدیل شده اند. اما صداهای انتقاد از انحصارگرایی روسیه در عرصه انرژی نیز به شدت در اروپا به گوش می رسد. این دو شرکت بزرگ روسی که مدیران عامل آنها پیشتر از همکاران نزدیک ولادیمیر پوتین بوده اند اکنون به وضوح بر عرصه سیاسی و به خصوص در رابطه با کشورهای اروپایی تاثیرگذارند و از موضع بالا سخن می گویند. به همین جهت است که فعلا بحث «امنیت انرژی» ذهن اروپاییان را به شدت به خود مشغول کرده و روسیه از این جهت، چندان محبوب اروپاییان نیست.