میرزا ملکم خان «گفتار در رفع ظلم» را 1280 ه.ق در استانبول تقریر کرده و میرزا فتحعلی آخوند زاده آن را نوشته است. آخوند زاده در سرآغاز گفتار نوشته است: «بیان مطلب عالی است که در سال 1280 (1863م) از تقریر خود جناب روح [آخوندزاده، ملکم را روح القدس خطاب می کرد] در استانبول شنیدم مرقوم نموده ام.

تا اوایل قرن حال، بالفرض در مدت ده هزار سال، جمیع انبیا و حکما و شعرا طالب رفع ظلم شده چنان اعتقاد می کردند که به جهت رفع آن به ظالم وعظ و نصیحت گفتن لازم است. لهذا نتیجه اعتقاد خودشان را در این مدت مدید هریک به طوری از قوه به فعل آورده اند. مثلا انبیا در ترک ظلم، بهشت وعده داده اند و حکما ظلم را باعث