1.حجاب یعنی منع از گذر و عبور و حاجب، چیزی است که نمی گذارد نگاه ناظر یا شنود مستمع یا عبور عابر از آن بگذرد و به ماورای آن برسد.

2. چنین موجودی که مانع گذر است، یا مادی و ظلمانی است یا مجرد و نورانی است.

3. حجاب گاهی دوجانبه و زمانی یک جانبه است. حجاب دوجانبه مانند دیوار که مانع گذر از یک سو به سوی دیگر است و هر دو جدار، محجوب به آن است. حجاب یک جانبه آن است که در طول سلسله وجودی قرار گیرد و دانی را از عالی محجوب سازد؛ ولی توان محجوب نمودن عالی از دانی را ندارد؛ زیرا موجود عالی، هم بر متوسط اشراف دارد و هم بر دانی؛ پس هرگز عالی به وسیله متوسط یا دانی، محجوب نخواهد شد.

4. همه رذائل اعتقادی، اخلاقی، فقهی و حقوقی که از آنها به گناه فکری یا بدنی تعبیر می شود، حجاب ظلمانی و تمام فضائل و فواضل قلبی و قالبی که از آنها به ثواب فکری یا بدنی یاد می شود، حجاب نوری است.

5. معنای حجاب نوری این است که یک فضیلت علمی یا اخلاقی در درجه برتر وجودی قرار دارد و سالک اگر بخواهد به مقام برتر از آن فضیلت بار یابد، باید قبلا از خود فضیلت مزبور بهره برد و پس از اجرای آن در جان خویش از آن بگذرد تا به فضیلت بالاتر از آن راه یابد؛ چون درجه وجودی فضیلت مزبور، برتر از درجه وجودی خود سالک است؛ از این رو سالک نمی تواند ماورای آن را مشاهده نماید و برای ترقی بیشتر، چاره ای جز عبور ندارد.

6. بازگشت حجاب نوری به شدت درجه وجود حاجب است؛ مانند مبادی تصدیقی برهان نظری که از سنخ علم و دارای درجه وجودی فائق است و صاحب نظر متوسط، توان ادراک صحیح آنها را ندارد؛ بدین جهت، قدرت نفوذ و عبور از مبادی به مطلوب در اختیار او قرار نمی گیرد و در نتیجه، به نتیجه برهان نایل نمی گردد.

7. علم نافع، حجاب نوری و علم غیرنافع، حجاب ظلمانی است؛ زیرا هر علمی نور نیست؛ پس هر حجاب علمی نیز حجاب نوری نخواهد بود.