پرسش:

با توجه به سیره نظری و عملی استاد شهید مرتضی مطهری(ره)، لطفا مرز اعتدال را از دیدگاه ایشان توضیح دهید؟

پاسخ: اعتدال در فرهنگ قرآن و روایات معصومین(ع) به عنوان مرز ارزشهای والای اسلامی و فضایل شناخته شده است. این در حالی است که دو سوی مرز اعتدال به عنوان افراط و تفریط و ضدارزش به حساب آمده و در لسان روایات به عنوان رذایل اخلاقی و قبایح تعبیر شده است. بنابراین اعتدال، حد وسط و مرز مطلوب تمام امور است. علی(ع) درتبیین این مسئله می فرماید: «لایری الجاهل الا مفرطا او مفرطا» جاهل به جز در دو حالت افراط یا تفریط دیده نمی شود.

در روایتی دیگر پیامبر اعظم می فرماید؛ «خیرالامور اوسطها» بهترین کارها حد وسط آن است. زیرا جاده اصلی و راه سعادت و کمال انسان همین است که از مرز اعتدال عبور نکند و به وادی افراط و تفریط منحرف نگردد. همچنان که علی(ع) می فرماید: «الیمین و الشمال مضله و طریق الوسطی هی الجاده» چپ و راست (هر دو سوی افراط و تفریط) گمراهی است و تنها راه وسط یا میانه همان جاده (سعادت و کمال انسان) است. شهید مطهری(ره) در این زمینه می فرماید:

«یکی از خاصیت های بزرگ دین مقدس اسلام، اعتدال و میانه روی است. قرآن کریم، امت اسلام را «امت وسط» نامیده است و این تعبیر، تعبیر بسیار عجیب و فوق العاده ای است. قوم و جمعیتی که به واقع، دست پرورده قرآن کریم باشد از افراط و تفریط، از کندروی و تندروی برکنار است.

تربیت قرآن همیشه اعتدال و میانه روی را ایجاب می کند»1 ادامه دارد