جالب است که میراث داران مکتب تاریخ نگاری مشروطه در عصر ما - که هر گونه بحث در باره «میزان» دخالت روس و انگلیس در روند پیدایش و گسترش مشروطه (بلکه گاه «اصل» این دخالت) را با برچسب «تئوری توطئه» و «توهم توطئه» می کوبند - خود عملا در گزارشها و تحلیلهای خویش پیرامون عملکرد جناح منتقد مشروطه (نظیر شیخ فضل الله و همفکران وی) کاملا بر اساس «نظریه توطئه» عمل می کنند!

خانم ژانت آفاری راجع به ابراهیم صفایی (نویسنده رهبران مشروطه) که روس و انگلیس را به نحوی در ماجراهای جنگ داخلی تبریز دخیل و مقصر شمرده، می نویسد: «در کتاب او تئوری توطئه نیز موج می زند»!(297) در حالی که خود آفاری در بسیاری از موارد، برای ملکوک ساختن منتقدان مشروطه سکولار، توطئه پندارانه تحلیل می کند.