شخصیت داستانی مانند یک انسان واقعی است دارای ابعاد متفاوتی است که بعضی از آنها از چشم انسان پوشیده مانده است و بعضی در معرض چشم همه قرار دارد. نویسنده با توسل به ابعاد مختلف شخصیت او را به خواننده معرفی می کند و درجریان داستان به نقطه اوج و پایان داستان راهنمایی می کند. بعد اصلی و زیربنایی شخصیت اندیشه و روان است و طبیعی است که روان افراد قابل درک و لمس نیست ولی اعمال و رفتار و گفتار و حتی قیافه ظاهری افراد نشان دهنده ابعاد پنهانی و درونی آنهاست. بنابراین ما با درون افراد از طریق گفتار و رفتار و قیافه شان آشنا می شویم. اگر انگیزه شخصیت روشن و مشخص نباشد اعمال او هم غیرقابل توضیح یا باورنکردنی می شود.