آرشیو یکشنبه ۹ امرداد ۱۳۹۰، شماره ۲۲۲۴
ادبیات
۷
پشت جلد

در ستایش بیسوادی

«در ستایش بیسوادی» اسم وسوسه کننده یی دارد. کتاب شامل چهار مقاله از هانس ماگنوس انسنس برگر است که محمود حدادی آنها را ترجمه کرده. این نویسنده آلمانی چهار مقاله را در دهه 90 نوشته که فراتر از آلمان به مسائل جهانی مثل مهاجرت، جنگ های خانگی، اقتصاد و تجمل و افول کتاب می پردازد. کتاب را نشر ماهی منتشر کرده و 3500 تومان قیمت دارد. او می نویسد: «از هر سه تن ساکن سیاره ما، یک نفر بدون هنر خواندن و نوشتن روزگارش را سر می کند. مجموع این انسان ها حدود 850 میلیون نفرند و شمارشان مسلما افزایش هم می یابد. این آماری حیرت آور و در عین حال گمراه کننده است، زیرا نسل انسان فقط شامل زندگان و ناآمدگان نمی شود، بلکه مردگان و رفتگان را هم باید جزوی از آن دانست. و او که مردگان را از قلم نیندازد، به ناچار به این نتیجه می رسد که سواد نه قاعده بلکه استنثاست. تنها ما، یعنی شمار ناچیز برخورداران از نعمت خواندن و نوشتن، ممکن است فکر کنیم که مردم بی بهره از نعمت خواندن و نوشتن عده یی اندکند. در این تصور باطل جهلی نهفته که هیچ خوشایند من نیست. برعکس، اگر بصیرت به خرج دهیم، بیسوادی شخصیتی بسیار درخور احترام خواهد بود. من به حافظه، قدرت تمرکز، زیرکی، ذهن خلاق و گوش نیوشای این آدم رشک می برم. خواهش می کنم متهمم نکنید که در آرزوی انسان وحشی خوب هستم. من از شبحی رمانتیک سخن نمی گویم، بلکه سخنم از انسان هایی است که به شخصه با آنها سرو کار دارم. هرگز نمی خواهم سیمایی آرمانی به بیسوادان بدهم: بسته بودن افق دید، جنون، کله شقی و دنیای بسته شان از چشمم دور نمانده است. با این حال شاید از خود بپرسید حالاچرا درست آدمی اهل قلم به صرافت دفاع از بیسوادان افتاده است... مطلب بسیار روشن است، چراکه همین بیسوادان بودند که ادبیات را آفریدند. قالب های اولیه ادبی، از اسطوره گرفته تا وزن آهنگین ترانه های کودکانه، از قصه گرفته تا تصنیف، از دعا گرفته تا چیستان، همگی تاریخی کهن تر از خط و نوشتار دارند.