آرشیو یکشنبه ۹ امرداد ۱۳۹۰، شماره ۲۲۲۴
سیاست
۲

پافشاری بر دریافت غرامت

دکتر مهدی مطهرنیا

برای بررسی موضوع دریافت غرامت جنگی ایران از عراق باید آن را در چارچوب پارامترهای مشخص و پارادایم های حاکم بر رفتارهای سیاسی دو کشور پس از فروپاشی رژیم صدام مورد بررسی قرار دهیم. مسجل است که ایران از جمله نخستین کشورهایی بود که دولت پس از فروپاشی عراق را به رسمیت شناخت. البته در همان مقطع ما به صورت تلویحی و نیمه رسمی بحث بخشش غرامت جنگی را مطرح کردیم که با واکنش های متعددی مواجه شد. لایه های گوناگونی از افکار عمومی معتقدند آنچه در جنگ هشت ساله به ایران تحمیل شده است منافع ایران را نه در یک نسل بلکه در چند نسل مورد تهدید قرار داده است و بنابراین یک نسل و نمایندگان آنها حق ندارند که در باب غرامت جنگی بخششی داشته باشند. از دیدگاه این گروه هرگونه سیاستگذاری و تصمیم گیری برای دریافت غرامت از عراق باید در چارچوب قواعد و ضوابط حاکم بر نظام بین الملل مورد بررسی قرار گیرد. ایران باید غرامت خود را بازستاند و براین موضع هم پافشاری داشته باشد. اما گروهی دیگر معتقدند ارزش های یکپارچه ساز میان ملت های ایران و عراق در منطقه ایجاب می کند که ایران با عنایت به روی کارآمدن دولت جدید در عراق به شکل گیری یک دولت دموکراتیک در عراق کمک کند. منطقه گرایان اسلامی با ترویج دیدگاه دوم معتقدند برای ایجاد وحدت منطقه یی باید از غرامت جنگی گذشت. این دو دیدگاه همیشه در روابط میان ایران و عراق در تلاطم بوده است. با فعل و انفعالاتی که هرازگاه در رفتار سیاسی دولتمردان عراقی صورت می گیرد یکی از این اندیشه ها به روی کار می آید. هرگاه نخبگان و دولتمردان عراقی موضعی ضد ایرانی از خود بروز می دهند افکار عمومی ایران با انتقاد از این رویه می گوید ما با وجود از دست دادن عزیزان مان در جنگ هشت ساله حسن نیت خودمان را با گذشت از غرامت جنگی به اثبات رسانیده ایم. حال به صورت های مختلف شاهد نوعی رفتار غیرقابل انتظار از عراقی ها هستیم. رفتارهای دور از انتظار مقامات عراقی همیشه موجب واکنش افکار عمومی شده است که طرح مجدد دریافت غرامت از عراق نیز از این موضوع ریشه می گیرد.