آرشیو یکشنبه ۷ اسفند ۱۳۹۰، شماره ۵۰۲۰
ایران فرهنگی
۱۷

مشکلات نمایشنامه امروز

محبوبه بیات

دهه های اخیر، شاهد تحولات دیگری در بخش نمایشنامه نویسی بوده ایم. آثار بسیاری از هنرمندان پیشکسوت هم در این دهه ها تغییر کرده است. از جمله مرحوم رادی که پیش تر در فضای رئالیستی و ناتورالیستی می نوشت.

اما در دهه 70 آثارش ویژگی آبزورد و سوررئالیستی پیدا کرد. به جز او، نویسندگان جوانی پا به عرصه گذاشتند، از جمله محمد چرمشیر، علیرضا نادری، محمد رحمانیان، حمید امجد، محمد یعقوبی، جلال تهرانی، کوروش نریمانی و... قابل اشاره هستند.

این گروه سردمداران نگاه جدیدی در حوزه نمایشنامه نویسی بودند. این نمایشنامه نویسان با زمانه ای مواجه شده اند که حرف برای گفتن بسیار است.

پیش از این جوان ها با فشارهای بسیاری مواجه بودند. در حالی که دنیای ما جمعیت و رقابت کمتری داشت اما امروز آنها با رقیبان بیشتری روبه رو هستند. داشته ها اندک شده است و رسیدن به آنها سخت!

زمانه ما، زمانه پیچیده ای است. شکل و ظاهر روابط با واقعیت روابط متفاوت است. حتی در جهان نیز این مسئله را شاهدیم. هنرمند با آثار هنری، مشکلات خود را به شیوه های متعدد مطرح می کند. نویسندگان جدید در طول خلق اثر متوجه شدند پایبندی به یک سبک آنها را محدود می کند، اجازه نمی دهد همه حرف هایشان را به خوبی به تصویر بکشند، در نتیجه برای خود یک سبک مخصوص می سازند.

برای مثال در «شاه لیر» بحث ظلم فرزندان به پدر است. اما در درام مدرن مشکلات ریشه ای بررسی می شود. سختی زمانه، مسائل اجتماعی، اسطوره ها و تکثر موضوع با محوریت خاصی مطرح می شود.

این تکثر سوژه ها، ضربه ای هم به شالوده نمایش های مدرن نمی زند، در حالی که در دهه های قبل، عشق یا ثروت سوژه اصلی بود.

امروزه دنیا به سوی نوعی جنون پیش می رود. ولع قدرت، ثروت، شیک پوشی و... در سوژه های نویسندگان آسیب شناسی می شود. حس رسیدن به همه چیز، انسان را از مسیر انسانیت خود دور کرده است. اینها خود سوژه هایی است که سبب به هم آمیختگی سبک ها می شود.

یکی دیگر از شیوه های توسعه تئاتر، پیشرفت های تکنولوژی در حوزه تئاتر است؛ با پیشرفت در دوربین های عکاسی و فیلمبرداری، شاهد ضبط و نگهداری آثار نمایشی هستیم؛ آثاری که سالانه اجرا می شوند.