آرشیو دوشنبه ۱۴ فروردین ۱۳۹۱، شماره ۱۴۹۳
تهران
۱۱

آموزش رایگان زبان های خارجی در مکتب مشیریه

نخستین و آخرین کلاس رایگان آموزش زبان 150 سال گذشته در دوران ناصرالدین شاه در تهران تاسیس شد. در آن زمان علیقلی میرزا اعتضادالسلطنه، وزارت علوم را برعهده داشت و ریاست دارالترجمه با میرزاحسن خان اعتمادالسلطنه بود. بهترین و گویاترین سند به جا مانده از تاسیس اولین کلاس رایگان آموزش زبان، شماره 48 روزنامه «ایران» مورخ هفت شعبان 1288هجری قمری است: «حسب الامر الاقدس الاعلی، سابقا امر و مقرر شده بود که دارالترجمه همایونی انعقاد یافته و جمعی مترجمان ایرانی که به فرنگستان رفته و سپس به دربار همایون آمده اند، مجتمع شده- به این تفصیل: آقامیرزا رضای کاشانی، موسیو پروسکی، میرزا هارتون خان، میرزا علی خان، میرزا علیقلی، «مادوس» خان، که به ترجمه و خدمات رجوعه می پردازند. محض رواج السنه مختلفه و ترقی این صنعت در مملکت محرومه، مقرر و اعلان می شود که در ایام تحصیل همه روزه از دو ساعت به غروب مانده تا هنگام غروب، مترجمان داخله و خارجه از چهار زبان تدریس می نمایند: زبان فرانسه، زبان انگلیس، زبان روس، ترکی اسلامبولی و هرکس از اعالی و اوانی در وقت معین در دارالترجمه حاضر شود، بدون اینکه چیزی از او خواسته باشند قبول نموده، مجانا او را به هریک از چهار زبان میل باشد می آموزند. محض اعلام عمومی در این روزنامه مبارکه سمت انطباع یافت.»یک ماه بعد مورخ هفدهم رمضان 1288 هجری قمری، روزنامه ایران، برای دومین بار به اعلان دارالترجمه دولتی پرداخت. آن اعلان حاکی از شروع فعالیت کلاس های رایگان آموزشی زبان و حاوی اسامی نخستین شاگردان بود. بعد از این اعلان هر روز بر تعداد شاگردان این کلاس ها افزوده شد و اخبار مربوط به آن در روزنامه ایران مرتبا درج می شد. این کلاس ها بعد از مدتی به نام «مکتب مشیریه» خوانده شد. وجه تسمیه این کلاس ها به مکتب مشیریه از آن جهت بود که ابتکار و تاسیس این کلاس ها در دوره صدرات میرزا حسین قزوینی ملقب به مشیرالدوله و سپهسالار انجام گرفت.