«یاد دارم که در عهد طفولیت متعبد بودم و شبخیز و مولع زهد و پرهیز. شبی در خدمت پدر نشسته بودم و همه شب دیده به هم نبسته و مصحف عزیز در کنار گرفته و طایفه یی گرد ما خفته. پدر را گفتم: از اینان یکی سربرنمی دارد که دوگانه یی برای یگانه بگزارد... گفت: ای جان پدر، تو نیز گر بخفتی، به که در پوستین خلق افتی.»

حکایت چندان شیرین سعدی را آنگاه که به عرصه نه چندان شیرین حقوق می آوریم، آموختنی بسیار دارد: از تسامح و بردباری فرهنگی و عقیدتی گرفته تا آنچه به زبان وی «در پوستین خلق نیفتادن» است. از یک نگاه، پدر سعدی –علیه الرحمه- وی را از دخالت در امور دیگران، آن هم امری تا به این حد شخصی و فردی بازداشته و پندی درداده است تا بیاموزدش که آدمیان را بر آنچه عقیده، وجدان و شاید دین شان باشد، چنان آزادی است که خرده گرفتن بر ایشان، آن مایه تعبد و شب زنده داری را نیرزد.