سخن گفتن از انقلاب اسلامی، چیستی و ماهیت آن سهل است و ممتنع. اگر چه در نگاه نخست اظهار نظر در این باره، ساده به نظر می رسد، اما آن گاه که از سطوح روبنایی به لایه های عمیق تر تحلیلی نیل کنیم و خصوصا آن گاه که انقلاب اسلامی را در قامت فرهنگی ببینیم که داعیه تمدن سازی و تحول جهانی دارد و با صدور انقلاب به آتیه بشریت و عصر ظهور می نگرد، وضعیت متفاوت می شود. در واقع کمتر کسانی هستند که می توانند با یک نگرش کلان، همه ابعاد تاثیرگذاری انقلاب اسلامی را درک کرده و آن را تحلیل کنند. انقلاب اسلامی نه یک جابه جایی قدرت ساده بود و نه جدالی بر سر نفع بیشتر؛ نه با تعبیر دیالکتیکی کمونیست ها و قضاوتشان در مورد ادوار تاریخ تطابق داشت و نه با پندار کاپیتالیست ها و عواملی که برای پیشرفت تاریخ در نظر می گرفتند.