با آغاز دوران جدید و متزلزل شدن ساختار فئودالی جوامع مسلمان و همزمان با آن، پیدایش نوعی سرمایه داری ابتدایی و کم رنگ و هجوم استعمار، کشورهای اسلامی گویی از خوابی قرون وسطایی به درآمده و درگیر با مسایل جدیدی در مساحت های اندیشه و عمل شدند. چالش های متعدد و هولناکی فراروی آنها پدیدار شد که باید از آنها عبور می کردند و یکی از این چالش ها بازنگری در اندیشه خود بود. از این رو در این زمینه دو رویکرد عمده به ظهور رسید که یکی «احیاگرانه» و درصدد بازسازی «اسلام نخستین» و «بازگشت به خویش» بود که بعدها به مسلک «سلفی» شهرت یافت و دیگری تلاش برای «سازگاری با عصر جدید» و تکیه بر «علوم طبیعی» و «میراث لیبرالیسم غربی» که در نهایت زیر عنوان «تجددگرایانه» دسته بندی شد.