آرشیو دوشنبه ۲۱ اسفند ۱۳۹۱، شماره ۲۶۳۸
صفحه آخر
۱۶
بامداد رحیل

مزایده مقام!

فیاض زاهد

یکی از نتایج استبداد عصر قاجار و بی خبری اجتماعی در ایران رونق رشوه دهی و خرید و فروش مقامات مهم درباری و سیاسی بوده است. بدیهی است در این میان آنان که پیشنهاد بهتری داده و سبیل مردان دربار را بیشتر چرب می کردند توفیق افزون تری برای تصاحب پست و مقام خویش داشتند. آنها نیز پس از به دست آوردن منصب از آن وسیله یی برای امرار معاش و چاپیدن زیردستان خود می ساختند و این روند تا به پایین ادامه داشت. دکتر فوریه، پزشک فرانسوی شاه در این باره در کتاب خاطرات خود آورده است: «هیچ وقت دیده نشده کسی عرض حالی تقدیم شاه کند مگر آنکه با آن یک کیسه کوچک ابریشمی یا ترمه یی پر یا نیم پر از پول همراه باشد. همین اواخر امین السلطان شش کیسه پر تقدیم کرد و چهار روز قبل سرتیپ عباس قلی خان، شاگرد سابق مدرسه مهندسی نظام پاریس که حالیه آجودان وزارت جنگ است از همین قبیل کیسه ها با عریضه یی سر به مهر پیش شاه گذاشت و امروز صبح هم مشیرالدوله کیسه بزرگی که تا به حال من به آن بزرگی ندیده ام به حضور ملوکانه آورد. تمام این کیسه ها پر از پول طلاست و تقدیم آنها برای گرفتن مقامی است. در سلسله مراتب اجتماعی ایران هیچ کاری بدون پیشکش صورت نمی گیرد و چون این تقدیمی به منزله قیمت خرید مقامی است که تقدیم کننده طالب آن است اهمیت آن به خوبی واضح می شود. چیزی که موجب اعجاز من قرار گرفته مهارتی است که شاه بدون آنکه دست به کیسه ها بزند در تعیین مقدار محتویات آنها دارد. به یک نگاه سبک سنگینی آنها را درمی یابد و آثار این فراست بر وجنات او لایح می شود. همین نگاه قدر آنها را بر او مشخص می سازد و دیگر احتیاجی به شمردن پول داخل کیسه ها پیدا نمی کند»!