آرشیو دوشنبه ۵ اسفند ۱۳۹۲، شماره ۱۹۶۱
هنری
۱۰

نکاتی درباره «درآمدی بر خوشنویسی ایران»

یک سروگردن بالاتر از تالیفات خارجی

آیدین آغداشلو (نقاش و منتقد هنر)

«درآمدی بر خوشنویسی ایران» کتاب بسیار لازم و مهمی است. در یک بررسی به خاطر نحوه پژوهش و وسعت معلومات مولف که خود سال هاست تحقیقات متعددی را درباره بخش هایی از خوشنویسی ایرانی انجام داده و منتشر کرده است و از سوی دیگر با در نظرگرفتن کمبود تالیفات ایرانی درباب خوشنویسی ایرانی، جای خالی تحقیقات دسته اول در این زمینه را پر می کند. کتاب «درآمدی بر خوشنویسی ایران» در حجم قابل توجه و در گستردگی موضوعات متعدد مربوط به تاریخ خوشنویسی ایرانی، صاحب اهمیت و کیفیت ویژه ای است و برای هر هنردوست علاقه مندی قطعا می تواند منبع رجوع قابل اطمینانی باشد. بدیهی است تالیفات متعددی در این زمینه در سال های دور انجام شده و این تالیفات بخشی به صورت تذکره ها و شرح حال خوشنویسان بوده است که عمرشان به قرن های دور می رسد و شاید در زمینه هنر خوشنویسی جای خالی چندانی به نظر نرسد اما در واقع، بیشتر این تذکره ها فقط و فقط شرح حال خوشنویسان قدیمی ایرانی هستند و به صورت منابع تاریخی می توانند استفاده شوند و تقریبا تمام اینها از عنصر نقد و پژوهش، جست وجوی مبانی زیبایی شناسی و ارتباط خوشنویسی با عرفان و حکمت ایرانی در گذشته خالی اند. تالیفاتی که در طول دو قرن گذشته هم صورت گرفته است، قادر به توضیح و تبیین چندوچون جوهره خوشنویسی ایرانی نیستند. شاید بعضی از پژوهش های قابل توجهی در طول 40سال گذشته انجام شده که تعداد آنها نیز چندان زیاد نیست از جمله تالیف آقای علیرضا هاشمی نژاد در این زمینه و مقاله های پراکنده ای که بعضی از محققان جوان مانند آقای صحرانورد و دیگران در این زمینه انجام داده اند و اینها همه بعد از تالیف کتاب مرحوم فضائلی سرفصل جدیدی را برای اهل علاقه گشوده اند. کتاب آقای قلیچ خانی، از بهترین نمونه های تالیف شده در دو دهه گذشته است و می تواند با تالیفات خارجی در این زمینه (از جمله خانم آنه ماری شیمل و شیلاکمری) برابری کند و حتی سروگردنی نیز از آنها بالاتر بایستند. بابت تالیف کتاب به آقای قلیچ خانی تبریک می گویم و از چاپ قابل توجه و قابل بهره وری آن به صورت حاضر خوشحالم. این کتاب از زمان چاپ تا به امروز به صورت یکی از منابع رجوع من درآمده است.