محمد بن حسن طوسی معروف به شیخ طوسی، شیخ الطایفه، از عالمان ایرانی شیعه است. وی که در دوران جوانی به درجه اجتهاد رسید کتاب «تهذیب الاحکام» را که از آثار مهم وی محسوب می شود در این دوره به پیشنهاد شیخ مفید، استاد خود، تالیف کرد. این در حالی است که وی بیش از 300شاگرد از فقها و مجتهدان و علمای شیعه و چند صد نفر از علمای اهل سنت داشت.

کتاب «بررسی توصیفی و تحلیلی الغیبه شیخ طوسی» توسط دکتر حیدرعلی رستمی، به بیان نظریات و دیدگاه های شیخ طوسی پیرامون مهدویت می پردازد. نویسنده در اثر حاضر تلاش دارد تا دیدگاه های شیخ طوسی را پیرامون غیبت امام عصر(عج) با نگاهی توصیفی و تحلیلی به بحث بگذارد.

فصولی که در کتاب «بررسی توصیفی و تحلیلی الغیبه شیخ طوسی» ارائه شده با عناوین «پدیدآورنده»،«شناسایی اثر»، «حدیث پژوهی» و «محتواشناسی» کتاب الغیبه ساماندهی و تدوین شده است.

کتاب«الغیبه» به قلم شیخ محمدبن حسن طوسی از جمله منابع مهم و مرجع در زمینه مهدویت است. این کتاب در کنار دو کتاب «الغیبه» شیخ نعمانی و «تمام النعمه» ابن بابویه، سه اثر مرجع در زمینه مهدویت محسوب می شوند.

کتاب الغیبه شیخ طوسی را از وجوهی متفاوت از دو کتاب فوق دانسته اند. درست است که این کتاب مانند دو اثر دیگر، منبع روایات شیعه در مهدویت است، اما دیدگاه نگارنده به روایات مهدوی با نگاه مولفان آن دو کتاب دیگر تفاوتی بسیار دارد و همین اختلاف سبب می شود تا کتاب«الغیبه» شیخ طوسی از وجوهی کلامی به نظر آید.

از جمله ویژگی های کتاب «الغیبه» شیخ طوسی انبوه مخاطبان است به صورتی که علاوه بر شیعیان، گروه های دیگر را هم در بر می گیرد. این در حالی است که دو کتاب دیگر تنها برای مخاطبان و جامعه شیعی نگاشته شده است. در واقع شیخ طوسی در کتاب مذکور با اعمال رویکردی کلامی نگاهی برون دینی به مساله مهدویت داشته است.

تفاوت اساسی آن ها در اثرگذاری دیدگاه شیخ طوسی در مهدویت با دیدگاه شیخ نعمانی و شیخ صدوق است. این اختلاف از آن جا برمی آید که در تفکر شیخ طوسی مهدویت خارج از بحث های حوزه عمل و احکام شرعی قرار می گیرد، لذا هر خبری نمی تواند مورد تاکید و استناد واقع شود.

دکتر حیدرعلی رستمی با کار تحقیقی خود تلاش کرده تا اثری فراهم آورد که در زمینه مهدویت پژوهی منبعی قابل ارجاع باشد.