گروه تاریخ اقتصاد- آنچه می خوانید بخشی از گزارش سردنیس رایت، وزیر مختار انگلیس در ایران طی سال های 1963 تا 1971 است که دنیای کسب وکار در دوران قاجار را به نمایش می گذارد:

برخورد سایر بازرگانان اروپایی با ایران در زمان قاجاریه روی هم رفته موفقیت آمیز نبود. شیل در 1853 خاطرنشان کرد: «بازرگانان انگلیسی در ایران به صداقت معاملاتشان یا اعتدال در سودجویی شان معروف نبوده اند.»

ده سال پیش از آن آبوت و بونهام، کنسول های انگلیس در تبریز گزارش دادند که ایرانیان به خانه خرابی خودشان بر اثر ورود کالاهای ارزان و ماشینی اروپا اعتراض می کنند. همچنین ایرانیان می گفتند بازرگانان خارجی تنها 5 درصد حقوق گمرکی برای وارداتشان می پردازند، حال آنکه خودشان مجبورند در هر شهری حق راهداری و عوارض دم دروازه بدهند و به این ترتیب بازرگانان خارجی به آسانی رقیبان ایرانی خود را از میدان به در می کنند. شیل این کار را چنان غیرعادلانه می دید که نامه ای به صدراعظم نوشت و خواستار پایان دادن به وضعی شد که باعث زحمت طاقت فرسای بازرگانان ایرانی می شد و قدرت رقابت با بازرگانان خارجی را از آنان می گرفت.»

منبع: انگلیسیان در ایران، سردنیس رایت

ترجمه: غلام حسین صدری افشار