مسئله انحراف شیطان، از کجا پیدا شد؟ امیرالمومنین (ع) در نهج البلاغه می فرماید: «قد عبد الله سته آلاف سنه لا یدری ا من سنی الدنیا ام من سنی الآخره»(1)؛ شیطان شش هزار سال عبادت کرد. منظور از سال، چه سالی است معلوم نیست. سال سیصد و شصت و پنج روز یا هر سالی که هر روزش هزار سال است؟ فرض کنید همین سالهای دنیایی باشد. شش هزار سال؟! علی (ع) گزاف نمی گوید. شیطان عابد مشکلش چه بود؟ مشکلش همین جمله بود که گفت: «انا خیر منه»(2)«من! سجده کنم؟ من بهتر از آدم هستم!»؛ از یاد برد که بنده است و باید هر چه به او می گویند، اطاعت کند. مشکل در گفتن «انا» و «انانیت» است. این«من» گفتن است که انسان خیال می کند خودش در مقابل خدا کسی و چیزی است. تصور می کند در مقابل خدا، وجود دارد. هستی دارد. علم دارد. قدرت دارد.