«قراردادهای آتی» توافقی الزام آور برای خرید یا فروش استاندارد است. این توافق با قیمت مشخص و در تاریخ توافق شده انجام می پذیرد به این ترتیب که فروشنده متعهد می شود تعداد مشخص شده یی از دارایی را در تاریخ ذکر شده در قرارداد، در قبال دریافت مبلغ قرارداد تحویل دهد.

از سوی دیگر خریدار متعهد می شود که مبلغ قرارداد را در تاریخ تعیین شده در مقابل دریافت دارایی تحویل دهد. براین اساس در «قرارداد آتی» فروشنده از کاهش قیمت منتفع شده و خریدار در صورت افزایش قیمت سود می برد. از آنجا که در بورس ها معمولااندازه هر قرارداد، قیمت و تاریخ های سررسید مجاز توسط بورس تعیین شده و معامله گران تنها قیمت قرارداد مدنظر را برای معامله تعیین می کنند و تفاوت «قراردادهای آتی» با خارج از بورس در این است که درقراردادهای خارج از بورس همه ارزش قرارداد در زمان سررسید از سوی خریدار به فروشنده پرداخت می شود اما در «قراردادهای آتی» مبلغی از خریدار و فروشنده برای جلوگیری از امتناع طرفین، در ابتدای عقد قرارداد اخذ می شود.

به عبارتی در این نوع قرارداد خریدار و فروشنده هریک باید مبلغی را به عنوان وجه تضمین اولیه پرداخت کنند که وجه تضمین اولیه معمولابه صورت درصدی از ارزش قرارداد به صورت مبلغ ثابتی به ازای هر قرارداد اعلام می شود که پس از پرداخت وجه تضمین اولیه از سوی خریدار و فروشنده این مبلغ با توجه به تغییرات قیمت قراردادهای آتی تعدیل می شود.

حال اگر قیمت قرارداد آتی افزایش یابد خریدار متنفع شده و به میزان افزایش قرارداد از وجه تضمین اولیه فروشنده کسر و به وجه تضمین اولیه خریدار افزوده می شود در صورتی که در اثر این تعدیلات وجه تضمین خریدار یا فروشنده از میزان تعیین شده کمتر شود، بورس از دوطرف تقاضای پرداخت وجه تضمین جبرانی می کند.

درزمان راه اندازی این ابزار، عباس کریمی، مدیر تحقیق و توسعه بازار مزیت آن را این گونه تشریح کرد: «سهامداران در قالب «قراردادهای آتی» می توانند با سرمایه اندک معامله را انجام دهند و نیازی نیست تمام پول را در آغاز قرارداد داشته باشند. پیش بینی افراد برای سه ماه آینده، این امکان رافراهم می کند و از سوی دیگر این طرح ابزار جدیدی در سرمایه گذاری است که تنوع در بازار را افزایش و ریسک بازار برای سهامداران را کاهش دهد.»