آرشیو دوشنبه ۳۱‌شهریور ۱۳۹۳، شماره ۳۰۶۵
رسانه
۱۲

زنان روزنامه نگار برای پیشرفت حرفه یی با چه موانع اجتماعی روبه رو هستند؟

قله یی با فاتحان انگشت شمار

زهرا نوروزی

حتی کسانی که هیچگاه هم خبرنگار نبوده اند، حرفه خبرنگاری را شغلی خاص و با ویژگی های متفاوت توصیف می کنند. حرفه یی که از شاغلان خود می خواهد پرسشگر باشند و دغدغه کشف ناگفته ها را از یاد نبرند و هر روز دلایل رویدادها را از زبان مسوولان به گوش مردم برسانند.

اگر چه این ویژگی های مشترک برای مردان و زنان خبرنگار به گونه یی یکسان تعریف شده است اما در گذشته یی نه چندان دور حضور زنان در تحریریه چشمگیر و قابل مشاهده نبود. غلبه دیدگاه های سنتی و کوتاه بودن عمر روزنامه نگاری مدرن حضور زنان در کسوت خبرنگای را باور نداشت و بر آن خط بطلان می کشید. علاوه بر این موارد مسائلی همچون نگاه مردسالار و غلبه دیدگاه های سنتی در جامعه، کنجکاوی و پرسشگری، حضور بدون برنامه در صحنه ها و صراحت را برنمی تافت. اگر به تحریریه های امروز مجددا نگاه کنیم، اثری از نگاه آن روزگار پیدا نمی کنیم. حضور گسترده زنان خبرنگار مشتاق و مقتدر در تحریریه ملموس و چشمگیر است. زنانی که روزی تعداد آنان به عدد انگشتان دست نمی رسید، سد محکم تحریریه های مردانه را شکسته اند به سمت های بالای تحریریه همچون دبیری سرویس ها رسیده یا عضویت شورای سردبیری را تجربه کرده اند. سدشکنی زنان روزنامه نگار که با همراهی موج تحولات سیاسی و اجتماعی دهه 70 همراه شد، جایگاه خبرنگاران زن را استحکام بخشید. با وجود ارتقای شغلی زنان روزنامه نگار، هنوز تعداد اندکی از خبرنگاران موفق زن به پست های بالای تحریریه می رسند. تعداد اندک زنان در رده های بالایی تحریریه پرسش های گوناگونی را رقم می زند. چرا با وجود اشتغال گسترده زنان تعداد زنان روزنامه نگار در پست های بالای تحریریه چشمگیر نیست؟ زنان روزنامه نگار برای پیشرفت حرفه یی با چه موانع اجتماعی دست و پنجه نرم می کنند؟ آیا راه پیشرفت مردان روزنامه نگار هموارتر و کم دست انداز تر است؟ مجموع این پرسش و پاسخ ما را به سوی بررسی زندگی حرفه یی زنان روزنامه نگار کشانده است. استادان و پیشکسوتان روزنامه نگاری ایران هر کدام با نوع دیدگاه و تجارب ملموس زندگی حرفه یی خود از زوایا یی به این سوالات پاسخ دادند. اگرچه نمی توان قاطعانه برای این پرسش ها جوابی پیدا کرد اما بررسی آنها در مجال اندک می تواند زمینه تحقیقات میدانی و مطالعات وسیع اجتماعی را رقم بزند. مجموعه این بررسی و کنکاش پیش روی شماست.