آرشیو دوشنبه ۱ دی ۱۳۹۳، شماره ۲۰۹۵۰
معارف
۸
سلوک عارفانه

محدودیت آزادی در سلوک الهی

منبع: 1- رسائل بندگی، آیت الله شیخ مجتبی تهرانی، ص 131

(بدان ای سالک راه حق!) خدا محوری و نگرش توحیدی انبیا و اولیا که به معنای هدف گیری خدا و وسیله دانستن زندگی دنیا برای رسیدن به آن هدف است، نسبت به دو چیز محدودیت ایجاد می کند، یکی محدودیت درخواسته های نفسانی و دیگری محدودیت در توانایی های فرد. یعنی اگر شخصی «خدا محور» باشد، باید ببیند خدا تا چه حدی خواسته ها و التذاذات او در دنیا را می پذیرد، و صرفا در همان محدوده عمل کند. در اینجا بحث تشریع پیش می آید و به همین خاطر، خواسته های انسان محدود می شود. به تعبیر دیگر انسان باید ببیند به چه کیفیت و به چه مقدار مجاز است که از عالم طبیعت استفاده کند. این محدودیت در خواسته ها است.

از طرفی دیگر، انسان معتقد به خدا که دنیا را وسیله ای برای رسیدن به هدف الهی خویش می داند، نمی تواند از تمام توانایی های خود استفاده کند. یعنی کاربرد توانایی ها هم محدود می شود و انسان نمی تواند هر کاری که از دستش بر می آید، انجام دهد بنابراین آزادی در مکتب های الهی با آنچه که در مکاتب بشری گفته می شود، فرق دارد، و از دو جهت محدود می شود: خواسته ها و توانایی ها. (1)