آرشیو پنجشنبه ۲ بهمن ۱۳۹۳، شماره ۴۱۷۶
فرهنگ و هنر
۸

درآمدی بر نشانه شناسی موسیقی

نویسنده: صادق رشیدی / ناشر: علم 1393

کتاب درآمدی بر نشانه شناسی موسیقی به قلم صادق رشیدی، که نخستین کتاب تالیفی در حوزه نشانه شناسی موسیقی است متشکل از پنج فصل است، در فصل نخست به پیشینه نشانه شناسی موسیقی در ایران و مقدماتی درخصوص مباحث فلسفی و زیبایی شناختی درخصوص موسیقی پرداخته شده و در فصل دوم، نویسنده به رابطه بین زبان شناسی و معنی شناسی به موسیقی پرداخته و سپس در بخش های بعدی به تحلیل موسیقی ایرانی از منظر نشانه شناسی فرهنگی، رویکرد بینامتنیت توجه ویژه نشان داده است. در این کتاب کوشش شده تا دیدگاه ها و نگرش های مختلف در باره نشانه شناسی موسیقی مطرح شود و آغازی برای پژوهش های تخصصی تر بعدی باشد. هرچند از زمان شکل گیری نشانه شناسی موسیقی تاکنون بیش از نیم قرن می گذرد با این حال نویسنده کوشش نموده تا کلیات و نظریه های این حوزه را معرفی نماید. حوزه ای که از نظر نویسنده این کتاب، می تواند در کنار سایر شاخه های مطالعاتی موسیقی قرار بگیرد.

این کتاب، نشانه شناسی موسیقی کلاسیک ایرانی نیست، بلکه درآمدی است بر معرفی سازوکارهای نشانه شناسی موسیقی. اما برای آزمودن و کاربرد نظریه ها در عمل، موسیقی ایرانی مورد توجه نویسنده بوده است. آنهایی که با ترجمه منابع نشانه شناسی و حوزه های مرتبط سروکار دارند، بخوبی می دانند آماده کردن یک فصل از یک کتاب نظری دشوار است. پس حجم کتاب در قالب 150 صفحه، باز هم برخلاف تصور برخی منتقدان، دال بر کم کاری یا تقلیل جوهره مباحث نبوده بلکه چنان که از نام کتاب پیداست، این کتاب مقدمه ای بر این موضوع بوده است و طبعا دیگران می توانند این راه را ادامه دهند و بر دانش های قبلی بیفزایند. مقدمه این کتاب را دکتر حمیدرضا شعیری نوشته اند و تحت نظارت های علمی او و دکتر فرزان سجودی منتشر شده است. باوجود فعالیت های قابل توجه در حوزه نشانه شناسی هنر، هنوز به طور جدی به مساله نشانه شناسی موسیقی پرداخته نشده است از این رو، این کتاب منبع مناسبی برای علاقه مندان به این حوزه است.