وجود انسان وجوه فراوان دارد. از سویی به عالم مادی خور و خواب و خشم و شهوت ناگزیر است و از سوی دیگر رو به سوی نور و نیکی و عوالم روحانی دارد. انسان ناچار است که حداقلی از نیازهای مادی خود را برآورد تا به تدریج پله های نیازهای معنوی را بالابرود بلکه به صحبت جانان نائل شود.

انسان این پیچیده ترین آفریده خداوند، نیازهای گوناگون دارد که نمی توان به آن ها بی توجهی کرد اما همان گونه که در سفر برای رسیدن به یک مقصد دور، ما از نقاط مختلف در مسیر باید عبور کنیم برای نمونه هفت شهر را که در مسیر جاده هستند باید طی کرد، در سفر زندگی همچنین است. رسیدن به شهر اول به معنی پیمودن بخشی از مسیر است، حال اگر کسی در همان شهر اول بماند از رسیدن به مقصد باز می ماند و همین طور است شهر دوم و سوم و غیره. در مسیر زندگی نیز اگر کسی تنها در پله اول که نیازهای فیزیولوژیک است بماند و تنها به فکر خوردن و آشامیدن و خوابیدن باشد از ادامه سفر باز می ماند.سعدی در باب حفظ اعتدال در مورد دو نیاز فیزیولوژیک یعنی خوردن و خوابیدن به صورتی جالب مطالبی را بیان کرده است:

نه چندان بخور کز دهانت برآید

نه چندان که از ضعف جانت درآید

خواب نوشین بامداد رحیل

بازدارد پیاده را ز سبیل

در مورد سایر نیازها نیز حفظ تعادل لازم است، عشق و پیوستگی، احترام و عزت نفس باید برآورده شود اما اگر تنها هدف های زندگی را تشکیل دهد در آن صورت فرد از ادامه مسیر یعنی رسیدن به خودشکوفایی بازمی ماند. آنگاه پس از رسیدن به خودشکوفایی در این مقصد موعود می توان باقی ماند و افراط تنها در این قسمت جایز است که به معنی نزدیکی هر چه بیشتر با خداوند و خلق خداست و بهداشت روانی آرمانی نیز تنها با رسیدن به این نقطه میسر است.