آرشیو سه‌شنبه ۲۶ اسفند ۱۳۹۳، شماره ۵۸۹۳
زندگی
۱۴

راهی برای یافتن همدلی های گمشده

شهریار شهیدی ( مدرس و مدیر گروه روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی)

فلسفه و هدف از برگزاری هر آیین فرهنگی و مذهبی کسب آرامش و کاهش تنش های موجود است، اما از دیرباز عمده ترین دلیل شکل گیری آیین ها و سنت ها کسب هویت بود.

با این حال آیین هایی که به دور همی های دوستی و خانوادگی ختم می شد، آرامش و گره گشایی از مشکلات را به همراه داشته است، در صورتی که با گذر زمان، طی سالیان طولانی تغییراتی بر یک جامعه حاکم شده که آن اهداف را کمرنگ و کمرنگ تر ساخته است.

آیین چهارشنبه سوری که قدمتی 3 هزار ساله دارد، همچون آیین های مهرگان، عید نوروز و... از سال ها قبل در فرهنگ ایران زمین و میان اقوام و قبایل مختلف به شیوه های متفاوتی برپا می شد تا به نحوی هویت ایرانی زنده نگه داشته شود.

در طول تاریخ سیاستگذاران بنا به هر دلیلی، گاه به این هویت تاکید افراطی داشته و گاهی این هویت را به دست فراموشی سپرده اند، مانند دوره 150 ساله قاجار که به آیین های دیرینه ایران زمین بی توجهی می شده است. علاوه بر این واکنش های ضد این قبیل آیین ها نیز در بسیاری از مواقع افراد را به عقب می راند از این رو بخش زیادی از واکنش های افراد نسبت به مراسم و آیین های دیرینه، واکنش به سیاستگذاری هایی است که در طول تاریخ رقم می خورد.هر زمان که آیین ها در بافت سنتی یک جامعه ادغام می شوند، تاثیری جز هویت یابی برجای می گذارند که موجب همدلی و همبستگی اعضای آن جامعه خواهد شد، درست مانند آیین شب یلدا که هرچند برخی از کارکردهای آن کمرنگ شده است اما هنوز هم در میان ایرانیان مهم شمرده و به خاطره ای تبدیل می شود که تا سال ها در ذهن ها حک می شود و حتی مرور آن، آرامش و انبساط خاطر را به ارمغان می آورد.

از این رو اگر آیین هایی مثل چهارشنبه سوری، قاشق زنی و فالگوش ایستادن مربوط به روزهای پایانی سال هم به جای اینکه آسیب زا و برای پیر و جوان با دلهره عجین باشد، مانند روزگار قدیم با هدف دور هم جمع شدن، با هم بودن، هویت یابی و گره گشایی از مشکلات یکدیگر برگزار شود، می توان امید این را داشت که شتاب و دغدغه زندگی های امروزی را به آرامش و آسودگی خیال پیوند زند.