آرشیو یکشنبه ۲۳ فروردین ۱۳۹۴، شماره ۲۲۷۳
زاویه
۱۲

هنر؛ هم ابزار هم غایت

دکتر سید محسن هاشمی

هنر هم ابزار است و هم غایت. ابزار است چون شیوه ای بیانی است و غایت است چرا که هنگامی که انسان از نیاز های نخستین اش فرا تر می رود، با هنر خودشکوفا می شود.

از سوی دیگر هنر هم بازتاب عصر خویش است و هم به مثابه آرمانی آینده ساز. بی شک هنرمندان یا همان آفرینشگران هنر در ظرف زمانه و محل بالندگی شان بارور می شوند و با لایه های باور های بازتاب یافته از زندگی شان به خلق اثر می پردازند که این عصری بودن شان را تفسیر می کند و از سویی دیگر به دلیل داشتن شاخک های حسی- شهودی بیشتر با رویاپردازی و آرمان گرایی، آینده را تصورکرده، می سازند.

تاریخ بشری گواه است که گاه با الهام و تفسیر یک اثر هنری و ترویجش توسط نخبگان یا دولت تفسیر و پدیده ای نوین را در تمدن بشری فراهم کرده اند و گاه با ابزار هنر باور یا ایدئولوژی را به مثابه امری بدیهی یا آرمانی در کل جامعه تسری داده اند.

این توانایی تاثیر و ترویج انسانی هنر با تکیه بر آرمان های والای اخلاقی نظیر عدالت، نوع دوستی و پرهیز از اعمال خشونت، می تواند در همه مسائل و زمینه های مورد مناقشه جوامع انسانی کارگشا و موثر باشد. همچنین در نقش و نفوذ هنرمندان به عنوان الگو در بین مردم جای مناقشه نیست. به این ترتیب علاوه بر خود اثر هنری که در ایجاد باور یا تفسیر پدیده ای نقش آفرینی می کند، نفوذ شخصیت و اعتبار خود هنرمند نیز در این تاثیرگذاری نقشی شگرف دارد.برپایی نمایشگاه های هنری برای کمک های انسان دوستانه، حراج های هنری برای بنگاه های خیریه ازجمله دیگر فعالیت هایی است که به انسانی ترکردن جوامع بشری کمک می کند. اقدام نیک اندیشانه هنرمندان کشورمان در حراج جوایزشان به نفع بی خانمان های تهران از همین فعالیت های قابل ستایش هنری است که امید می رود تاثیر قابل توجهی بر رفتار دیگر مردمان به ویژه فرادستان بگذارد.