آرشیو سه‌شنبه ۱ اردیبهشت ۱۳۹۴، شماره ۲۲۸۱
روزنامه فردا
۲۰
پنجره روبه خیابان

پس از چهل و هفت سال

دکتر سید محسن هاشمی

وقتی در بهمن سال 1392 دکتر جمال کامیاب مدیرعامل سازمان زیباسازی، نگارنده را برای تصدی راهبری پروژه پیرایش و آرام سازی پهنه خیابان انقلاب فراخواند، بر دو نکته تاکید کرد؛ نخست بر پیاده محوری و دیگری صیانت از نما و نمادهای هویت بخش پهنه خیابان انقلاب. حالاچندروزی است که دومین نماد شناخته شده جهانی تهران این روزها به همت سازمان زیباسازی و دانشگاه تهران درحال مرمت است.

طراحی این سردر در سال 1346-1345 توسط مرحوم کوروش فرزامی از دانشجویان مرحوم دکتر هوشنگ سیحون استاد معماری و دانش آموخته دانشگاه تهران انجام شده است. این نماد که به صورت بتن مسلح اجرا شده، به طوری که پایه ها از کنار هم به بالامی روند؛ نمادی از آزادی و آزادگی است و به تعبیری بال های پرنده بلندپرواز علم دانش است که موجب تعالی آدمی است. اگر از دور به این سازه نگاه شود، پایه ها که نزدیک هم هستند، در بالایک فضای باز شبیه طاق شکسته ایرانی را نشان می دهد که نشان به کارگیری معماری اصیل ایرانی در این کار مدرن نیز به شمار می آید. سردر دانشگاه تهران امروزه تبدیل به نمادی از آموزش و یادگیری مدرن ایران شده است. اگرچه نخستین کوشش های ایرانیان برای یادگیری و آموزش دانش مدرن به دوران اعزام دو دانشجو به فرنگ برای فراگیری نقاشی و طب در زمان عباس میرزا ولیعهد فتحعلی شاه قاجار بازمی گردد، اما اندیشه ایجاد مرکزی برای آموزش مدرن در ایران و به تعبیر دیگر دانشگاه، نخستین بار با تاسیس دارالفنون در سال 1230 ه.ش. با رشته های مهندسی، داروسازی، طب و جراحی، توپخانه، پیاده نظام، سواره نظام و معدن شناسی به همت میرزاتقی خان امیرکبیر عملی شد.

تاسیس دانشگاه تهران در سال 1313 که با آغاز آشنایی جدی ایرانیان با مبانی تمدن مغرب زمین تقارن داشت، این دانشگاه را به بستر اصلی ارتباط با تمدن علوم جدید تبدیل کرد. از آغاز فعالیت های آموزشی دانشگاه تهران، تاکنون، همواره افراد شایسته و شخصیت های برجسته و چهره های صاحب نامی در آن به تدریس یا تحصیل پرداخته اند که برای نمونه می توان به استاد جلال الدین همایی، عبدالعظیم قریب، بدیع الزمان فروزانفر، پروفسور محمود حسابی، استاد علی اکبر دهخدا، دکترمحمد معین، مهندس مهدی بازرگان، شهیددکتر مصطفی چمران، دکتر یداله سحابی، شهیددکترمحمد مفتح، استادشهید مرتضی مطهری، دکترعبدالحسین زرین کوب، دکتر کریم ساعی، اصغر فرهادی و... اشاره کرد.