تاریخ نویسی و دایره المعارف نگاری، دشوارترین نوع پدیدآوری است. این دشواری از سه منظر قابل توجه است. چنین فعالیتی زمانبر است تا آنجا که امکان دارد پژوهشگر چند دهه از عمر خود را صرف کند و چه بسا تاریخ نگارانی که در حین پدیدآوری یا تکمیل یک اثر، روی به دامن خاک کشیده و حاصل کار خود را مشاهده نمی کنند. این موضوع در تهیه مجموعه تاریخ جامع ایران نیز مشاهده شد و استادانی از جمله ایرج افشار، شرف الدین خراسانی، یحیی شهیدی و آذر نفیسی در این سال ها جان به جان آفرین تسلیم کردند: اما روح آنان از این تاریخ نگاری خرسند است. تاریخ نویسی و دایره المعارف نگاری از آن منظر که نیاز به قواعد و شیوه های بین المللی