آرشیو شنبه ۷ آذر ۱۳۹۴، شماره ۴۴۱۸
فرهنگ و هنر
۵
یادداشت

راهکار مقابله با تولید اشیای تاریخی تقلبی

سید احمد محیط طباطبایی (پژوهشگر و مشاور رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری)

به طور کلی آثار تاریخی و به اصطلاح عتیقه و گنج گونه به دلیل ارزشی که از دیرباز داشته اند همیشه مورد علاقه و توجه افراد و گروه های خاص بوده است و به تبع زمانی که شیئی در بازار ارزشمند می شود، افراد سودجو با استفاده از روش های غیرقانونی در صدد کسب درآمد نامشروع با سو ء استفاده از آن شیء هستند که قاچاق و ساخت نمونه های تقلبی از آن شیء ارزشمند شیوه معمول آنها در همه جای دنیا به شمار می رود. آثار تاریخی نیز به دلیل ارزش مادی ای که دارد همواره مورد توجه این افراد قرار داشته است و آنها سعی کرده اند با ساخت نمونه های بدلی و فروش آنها سود سرشاری کسب کنند.

اما بهترین شیوه برای جلوگیری از ساخت و قاچاق اشیای تاریخی اصل و بدل، فراهم کردن ساز و کاری است تا خرید و فروش قانونی این آثار در کشور ما نهادینه شود. همان طور که خرید و فروش سکه طلااز بانک ها و صرافی های مورد تائید بانک مرکزی رایج است و همین مورد تائید بودن از سوی بانک مرکزی سبب اطمینان مشتریان می شود، اگر ساز و کاری فراهم شود تا خرید و فروش آثار تاریخی به صورت قانونی امکان پذیر شود، کمتر شاهد ساخت اشیای تقلبی یا قاچاق اشیای تاریخی مان به خارج از کشور خواهیم بود.

در دنیا، خرید و فروش این آثار از طریق حراج های معتبری چون کریستی صورت می گیرد و کارشناسانی مورد وثوق دارد که دو ویژگی شیء را ارزیابی می کنند؛ نخست این که اشیا دزدی و سرقتی نباشد و دیگر آن که حقیقی و اصیل باشد تا امکان عرضه آنها در حراج فراهم شود.

در این کار آموزش، قانونمند و شفاف کردن امور به شکلی که امکان نظارت دولت بر فرآیند انتقال اشیای تاریخی فراهم شود، تاثیر به سزایی دارد. در این زمینه، آیین نامه ای در کشور وجود دارد با عنوان اموال فرهنگی، هنری و تاریخی نهادهای عمومی و دولتی مصوب سال 1381 و آیین نامه دیگری مصوب سال 1384 که مربوط به مالکان و مجموعه داران خصوصی است که اجرای این آیین نامه ها می تواند کمک موثری به کاهش این رفتارها در کشور باشد.