آرشیو شنبه ۶ آذر ۱۳۹۵، شماره ۶۳۶۸
اندیشه
۱۵

کریم مجتهدی در روز جهانی فلسفه:«فلسفه ورزی» با تفکر مستمر ممکن می شود

امیرعلی بیگوند

عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی معتقد است که نمی توانیم با یک جلسه در طول سال به اسم «روز جهانی فلسفه» مساله فلسفه را فیصله دهیم. این یک سهل انگاری بیش نیست. فلسفه را نمی توان یک روزه گفت و کنار گذاشت، تفکر باید مستمر و مداوم باشد تا مدعی شویم فلسفه ورزی کرده ایم.

دکتر کریم مجتهدی، چهره ماندگار فلسفه و استاد بازنشسته دانشگاه تهران در همایش روز جهانی فلسفه که به همت انجمن علمی فلسفه دانشگاه شهید مطهری برگزار شد، سخنرانی خود را به بحث «فلسفه، درمان، رنج یا راهی برای رسیدن به حقیقت» اختصاص داد.

مجتهدی معتقد است که فلسفه یک رشته کاملا تخصصی است و آن را در وهله اول باید آموخت؛ چراکه در مکتب فلسفه نمی توان مستمع آزاد بود.

او با این مقدمه، بر روز جهانی فلسفه متمرکز شد و گفت: «اینکه فکر کنیم می توانیم با یک جلسه در طول سال به اسم روز فلسفه مساله را فیصله بدهیم سهل انگاری بیش نیست. فلسفه را نمی شود یک روزه گفت و کنار گذاشت، تفکر باید مستمر و مداوم باشد تا فلسفه ورزی شکل گیرد.»

به زعم او، وجه ممیزه یک فیلسوف، تواضع آن است؛ فیلسوف واقعی یعنی دانشجو. وی در این راستا، دانشجوی واقعی را سقراط دانست و گفت: «بزرگترین شعار سقراط نمی دانم است. سخن سقراط اعتراف به نادانی او بود؛ اینکه چون نمی دانم باید دانا شوم. آن کسی که نمی داند و متوجه است که نمی داند عنوان «دانشجو» را برای خود انتخاب می کند.»

مجتهدی معتقد است که سقراط با طرح «نمی دانم» به دانستن دعوت می کند و ابهت و ارزش این فیلسوف را در اقرار به نمی دانم، عنوان می کند: «چنین فیلسوفی طبقه خود را تشخیص می دهد؛ یعنی، مسئولیت موقعیت خاص خود را می پذیرد؛ از این لحاظ اگر دانشجو است یک دانشجوی امیدوار است. فیلسوف واقعی در بدترین شرایط نباید امیدش را از دست بدهد.»

به زعم او، لازمه «دعوت به دانستن» خواندن دقیق تاریخ است هر چند که تاریخ ایران را در مدرسه و دانشگاه دقیق به ما تدریس نمی کنند اما تاریخ را باید به دقت خواند. چراکه در ساخت آینده به آن نیاز داریم.