اگر بخواهیم یک رویداد را منشا تفاوت غرب و شرق در توسعه و رشد علمی بدانیم، بی شک آن رویداد اختراع ماشین چاپ است. فکرش را بکنید سال 1440 میلادی می شود سال 819 هجری خورشیدی. اروپا هنوز در قرون وسطاست و خورشید تمدن اسلامی هنوز غروب نکرده است. ابن سینا، فارابی، رازی و خوارزمی هنوز نوابغ جهان علمند و کسی به گرد پایشان نرسیده است.

اگر به جای آلمان، ماشین چاپ در بغداد یا در نیشابور یا در قاهره اختراع شده بود، چه می شد؟ به جای آنکه هر شاهکار علمی منحصر به چند نسخه ای باشد که چند نفری به زحمت کپی کرده اند، از هر نوشته ده ها نسخه منتشر می شد. کتاب ها می شدند مهم ترین محصولی که از نیشابور و ری به