کسانی که در حوزه زبان های شرقی مطالعه و تحقیق می کنند بی گمان نام اوژن بورنوف را بارها شنیده اند و از خدمات او در این رابطه آگاهی دارند. به مناسبت درگذشت این زبان نشاس نامدار فرانسوی، در یادداشت پیش رو نگاهی گذرا به زندگی و کارنامه علمی او خواهیم انداخت.

بورنوف در 8آوریل1801میلادی در پاریس چشم به جهان گشود. پدرش، ژان لویی بورنوف، یکی از نامدارترین زبان شناسان فرانسه بود، اما راهی که او در ابتدا در پیش گرفت، برخلاف تربیت های ابتدایی پدر، حقوق بودهرچند در این رشته با وجود نوشتن رساله ای ممتاز فارغ التحصیل شد، آموخته های ابتدایی پدر اثرگذارتر بود و بزودی او را به سوی زبان های شرقی سوق داد.

این علاقه مندی چنان در او اثر گذاشت که توانست بزودی زبان های سانسکریت و پالی را فراگیرد و به تحقیق و مطالعه عمیق در این زمینه بپردازد. در حوالی همین دلمشغولی های زبانی بود که روزی در کتابخانه ملی پاریس به نسخه هایی از کتب مذهبی و دینی زرتشتی (رهاورد انکتیل دوپرون فرانسوی از سفر هندوستان) برخورد و این آغاز راهی بود برای شروع پژوهش های علمی در زمینه اوستا شناسی.

بورنوف با مطالعه و تحقیقات دقیق و نکته بینانه توانست در سال 1835 میلادی تفسیری از یسنا ارائه دهد؛ تفسیری که کلید کشف رمز خطوط میخی ایران باستان بود.

وی علاوه بر ترجمه کتاب یسنا، تعلیقاتی هم بر این کتاب نوشت. همچنین وی اثر مهم دیگری به نام «مدخل تاریخ آیین هندی بودا» دارد. علاوه بر این دو اثر او کتاب جامعی نیز در رابطه با زبان پالی نوشت که «رساله ای درباره زبان پالی» نام دارد.

وی در طول عمر علمی گرانبهایش به عضویت انستیتو زبان سانسکریت در کلژدوفرانس درآمد و همچنین عنوان سردبیری انجمن آسیایی پاریس را داشت. رتبه و پایه علمی این دانشمند بنام فرانسوی باعث شده بود از طرف اغلب موسسات علمی مانند انجمن آسیایی لندن (1827.م)، انجمن آسیایی کلکلته (1831.م)، انجمن آسیایی بمبئی (1837.م) و آکادمی لیسبن (1837.م) و آکادمی مونیخ به همکاری دعوت و عضو این موسسات شود.

مرگ نابهنگام او در سنی که برای دانشمندی چون او همچون مرگ در نوجوانی است، جامعه علمی را دچار بهت کرد. بورنوف در سن 51 سالگی و در تاریخ 28می1852.م درگذشت، در حالی که از انتخاب او به عنوان سردبیر فرهنگستان کتیبه ها و ادبیات فرانسه فقط 15 روز می گذشت.