آرشیو پنجشنبه ۱۲ امرداد ۱۳۹۶، شماره ۲۹۲۷
اندیشه
۱۵

معنای تجربه

چگونه می توان معنی سازی را توصیف کرد؟ کتاب «زبان، ذهن و فرهنگ» اثر زولتان کژوچش، می کوشد به این پرسش پاسخ دهد و خواننده را با نظریه ای جامع در این زمینه آشنا کند. هیچ دانش پیشینی از زبان شناسی برای مطالعه کتاب لازم نیست. ازاین رو، چه بسا کتاب حاضر را بتوان همچون کتب درسی در نظر گرفت که به درد علاقه مندان به این حوزه می خورد. این کتاب تلاشی است به منظور ارائه راه جدیدی برای مطالعه دراین باره که ما چگونه به تجربه خود معنا می بخشیم. در توجیه این کار، دست کم باید روابط متغیر و پیچیده میان زبان، ذهن و فرهنگ را بررسی کرد. کتاب می کوشد روابط چندجانبه میان سه عنصر معنی ساز زبان، ذهن و فرهنگ را از دیدگاه رشته نسبتا جدید زبان شناسی شناختی (شاخه جدیدی از علوم شناختی) توصیف کند. اگرچه زبان شناسی شناختی رشته جدیدی است، چندین مقدمه عالی درباره آن منتشر شده است؛ اما این مقدمه ها فقط بر اینکه چگونه زبان شناسی شناختی می تواند در مطالعه خود زبان مفید باشد تمرکز می کنند، به استثنای ساخت فرهنگ به طور کلی. به همین ترتیب، تعدادی مقدمه عالی در مردم شناسی زبان و زبان شناسی مردم شناختی (رشته های اصلی برای مطالعه فصل مشترک زبان و فرهنگ) در دسترس است؛ اما این مقدمه ها نیز به بسیاری از فرایندهای شناختی که نقش اساسی در فعالیت معنی سازی فرهنگ ما دارند توجه کافی نمی کنند. از این لحاظ، کتاب حاضر می کوشد میان این رشته ها پل بزند. کتاب حاضر نشان می دهد با توجه به یافته های زبان شناسی شناختی در چند دهه گذشته، می توان توصیف یکپارچه ای نه فقط از معنی زبانی بلکه همچنین از معنی در گستره وسیعی از پدیده های اجتماعی و فرهنگی ارائه داد. ازاین رو، پیشنهاد می دهد که زبان شناسی شناختی اقدامی است بسیار جامع تر از آنچه معمولا توسط بسیاری هم در داخل و هم خارج این رشته تصور می شود. وانگهی، مدعی است که توصیف جامع معنی در بیشتر پدیده های فرهنگی و اجتماعی که در فصل های کتاب مطرح می شود عمدتا مبتنی بر (و وابسته به) ظرفیت های شناختی است، ظرفیت هایی که انسان، هم به عنوان تولیدکننده زبان و هم به عنوان کسی که آن را می فهمد، مستقل از کاربرد زبان آنها را داراست.

زبان، ذهن و فرهنگ/ زولتان کژوچش/ ترجمه: جهانشاه میرزابیگی/ ناشر: آگاه