خانه ثبت ملی شده زند در مرکز بافت قدیمی شهر قم معروف به محله چهارمردان در کوچه گذر قلعه قرار دارد. این خانه در اصل مجموعه ای از دو خانه قاجاری متعلق به دو برادر به نام های حاج قلی خان و حاج علی خان است که اکنون موزه مردم شناسی قم را تشکیل می دهند.این بنا دارای 14 اتاق، 36 در و پنجره چوبی از جنس گردو و ون و 14 ستون سنگی است. سنگ، خشت، چوب، آجر و گچ مصالح اصلی به کار رفته در این مجموعه هستند. شاه نشین تابستانی با بادگیر منفرد که به زیرزمین راه دارد، شاه نشین زمستانی در جبهه شمال و بخش مخصوص خدمه که در جبهه غربی، سه بخش اصلی خانه حاج علی خان زند را تشکیل می دهند. خانه حاج قلی خان هم در قسمت غربی خانه اول واقع شده و معماری آن بسیار نزدیک به خانه نخست است. دو بادگیر و ستون های سنگی ایوان های شمالی و شرقی و پنج درهای چوب گردو از خصوصیات بارز این بنا به شمار می روند.