آرشیو یکشنبه ۱۴ آبان ۱۳۹۶، شماره ۳۰۰۴
روزنامه فردا
۲۰
یادداشت

حقوق و مسئولیت های اجتماعی روزنامه نگار

دکتر محمد مهدی فرقانی (رئیس دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی)

در تقویم سازمان ملل متحد روزی به عنوان «روز بین المللی پایان دادن به مصونیت در مورد جرائم علیه روزنامه نگاران» است. درباره مصونیت روزنامه نگاران دو دیدگاه وجود دارد؛ یک دیدگاه قائل به این است که روزنامه نگاران باید در انجام وظایف حرفه ای شان از مصونیت های قانونی و حقوقی لازم برخوردار باشند تا بتوانند به کشف حقایق کمک کنند و وظایف حرفه ای خود را به درستی انجام دهند و هیچ گونه بیم و هراسی از تعقیب بعد از انجام وظیفه نداشته باشند؛ چراکه در غیراین صورت، محافظه کاری در انجام وظایف حرفه ای روزنامه نگاران ایجاد می شود و عملا مردم و جوامع ضرر می کنند؛ به خاطر آنکه نمی توانند در جریان واقعیت ها قرار بگیرند و از آگاهی لازم در قبال آنها برخوردار شوند و درنتیجه اطلاعات دقیق و درست را مبنای تصمیم گیری های زندگی شان قرار دهند. دیدگاه دوم کمی محتاطانه تر به این داستان نگاه می کند؛ به این معنا که معتقد به این است که مصونیت قائل شدن برای روزنامه نگاران به طور مطلق، باعث می شود که حساسیت روی آنها زیادتر شود و دولت ها در مورد آنها سخت گیری های بیشتری بکنند و باز هم عملا روزنامه نگاران از انجام وظایف حرفه ای خود باز بمانند. بنابراین معتقد به این هستند تا زمانی که روزنامه نگار مرتکب جرمی نشده که مستوجب مجازات باشد، باید در انجام وظایف حرفه ای خود آزاد باشد و درعین حال شهروندان هم از تعرضات احتمالی از سوی برخی روزنامه نگاران مصون باشند. یعنی اینکه حیثیت، آبرو و کرامت آنها همواره باید از سوی روزنامه نگاران حفظ و حریم خصوصی آنها محترم شمرده شود و بنابراین روزنامه نگاران ضمن اینکه باید آزادی لازم را برای انجام مسئولیت های حرفه ای شان داشته باشند، موظف و مسئول اند که حریم و حقوق شهروندان را نیز رعایت کنند. ما در ادبیات روزنامه نگاری تحت عنوان حقوق و مسئولیت های اجتماعی روزنامه نگاران از آن یاد می کنیم. این حقوق و مسئولیت ها درواقع مقرر می دارند که اولا روزنامه نگار باید از آزادی های لازم برای کشف حقیقت برخوردار و دوم اینکه در برابر آنچه انجام می دهد، پاسخ گو و مسئول باشد.