از زمانی که سقراط دیالوگ و مفاهمه را به عنوان روشی برای فهم مسائل فلسفی، انسان شناسی و معرفت شناسی به کار گرفت، بیش از دو هزار سال می گذرد. از آن زمان تاکنون، دیالوگ و مفاهمه، شیوه ها، روش ها و گونه های مختلفی را مورد استفاده قرار داده و تحولات کمی و کیفی شگرفی را تجربه کرده است. در نگرش جدید و متناسب با مقتضیات دوران مدرن نسبت مبانی نظری دیالوگ را می توان در نظریه «یورگن هابرماس»، جامعه شناس آلمانی؛ یعنی «عمل مبتنی بر مفاهمه» جست وجو کرد. هابرماس مهم ترین عامل ارتباط انسان ها را ارتباط تفاهمی می داند. درواقع مرکز ثقل نظریه هابرماس، کثرت گرایی و جهانی بودن ارزش های انسانی است که در نهایت راه