در درازنای تاریخ ایران آن چیزی که آذربایجان را متمایز ساخته است نقش تمدن ساز و محوری آن در بقای کشور ایران بوده است. چنانچه نخستین خیزش ها علیه اشغالگران یونانی در آذربایجان به وقوع می پیوندد. همچنین نقش تاریخی آذربایجان در دفاع در مقابل مهاجمان خارجی از رومی ها تا عثمانی ها و روس ها، به این خطه تاریخی ایران اهمیتی دو چندان داده است.

آذربایجان همچنین مرکز ورود ایران به تمدن جدید و پاسداری از آزادی و مشروطیت بوده است و بحق از سوی شخصیت مهمی چون شیخ محمد خیابانی آزادیستان لقب گرفته است. در این میان همه اقوام و اهالی آذربایجان عشق و علاقه عمیقی به دفاع از ایران داشته اند. زبان ترکی آذربایجانی