براساس آموزه های وحیانی مفهوم فتنه را توضیح داده و مصادیق آن را نیز بیان کنید؟

فتنه در معانی چندی به کار رفته است که از جمله آنها بلایا، شکنجه و آشوب و اخلال در نظم اجتماعی است. قرآن به مسئله فتنه از جهات مختلفی پرداخته است؛ زیرا ارتباط تنگاتنگی با مسئله امنیت و آرامش فردی و اجتماعی شخص و جامعه دارد و می تواند تاثیرات شگرفی در امر فلسفه آفرینش به جا گذارد؛ چون هدف آفرینش، تعالی انسان و تقرب به خداوند است که فتنه می تواند مانع این حرکت کمالی شود.

فتنه در اصل به معنای قراردادن طلا و زر در آتش برای به دست آوردن خالصی آن است. از این رو می توان گفت با فتنه سره از ناسره، حق از باطل، خوب از بد و زشت از زیبا شناخته و جدا می شود.

این واژه در فرهنگ قرآنی در معانی چندی به کار رفته است که از آن جمله می توان به معنای امتحان، آزمون، عذاب و شکنجه، سوختن با آتش، بلیه، سختی، اضلال (مفردات الفاظ قرآن کریم، راغب اصفهانی، ص623) شرک، بازداشتن از دین (مجمع البیان، علامه طبرسی، ج1 و 2، صص511 و 513)، آشوب و اخلال در امور دین (تفسیر التحریر و التنویر، طاهر بن عاشور، ج4، جزء6، ص276) اشاره کرد.

این در حالی است که برخی از محققان دانش زبان شناسی بر این باورند که اصل در ماده فتن، چیزی است که موجب اختلاف و هرج و مرج همراه با اضطراب می شود و اموال، اولاد و کفر در قرآن از مصادیق بارز آن است. (التحقیق، مصطفوی، ج9، صص23 تا 25 ذیل واژه فتن)

براین اساس می توان گفت که فتنه در فرهنگ قرآنی به هر چیزی که موجب آشوب و اخلال در نظم شخصی و عمومی شود و موجبات اضطراب و تشویش را فراهم آورد و امنیت و آرامش را سلب کند، گفته می شود. از این رو شکنجه و عذاب، یا بلایای طبیعی، آشوب های اجتماعی، جنگ و شورش و مانند آن به عنوان فتنه در قرآن معرفی شده است؛ زیرا هر یک از این علل و عوامل موجب می شود تا امنیت و آرامش از شخص و جامعه سلب شود. این که کفر و شرک فتنه معرفی می شود از آن روست که آرامش و امنیت را از شخص سلب می کند و او در آخرت نیز گرفتار فقدان آرامش و آسایش شده و ترس و خوف دایمی را به جان می خرد. فرزندان یا اموال نیز چنین وضعیتی را برای شخص به ارمغان می آورند و آرامش را از او سلب می کنند. فتنه در فرهنگ قرآنی، با همه گستردگی معنایی اش ناظر به اموری است که آرامش و امنیت را از انسان سلب کرده و اخلال در نظم عمومی و نظام احسن ایجاد می کند و زندگی را از حالت عادی و طبیعی اش بیرون می برد. از این رو آشوب ها و اغتشاشات اجتماعی را می توان یکی از مهم ترین مصادیق فتنه دانست؛ زیرا آشوب و اغتشاش، نظم اجتماعی را از میان می برد و آرامش و امنیت را از جامعه سلب می کند و بحران های متعدد را درپی می آورد.