آرشیو دوشنبه ۷ اسفند ۱۳۹۶، شماره ۶۷۲۷
فرهنگ
۱۲
نگره

ذخیره بی پایان فرهنگ

میرهاشم محدث ( استادیار تاریخ دانشگاه تهران)

بعد از دوران سربازی در سال 1357 که دوران بیکاری را می گذراندم، چون 5 سال استخدام ممنوع شده بود، تنها سرگرمی ام کتابخانه های بزرگ تهران؛ کتابخانه مجلس شورای اسلامی و کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران و کتابخانه ملی ایران بود. با این توجه که برادر بزرگترم (دکتر علی محدث) هم - دو سال پس از انقلاب - رئیس بخش نسخ خطی کتابخانه ملی شده بود، بنابراین بدون هیچ رادع و مانع - که البته اینجا هیچ وقت رادع و مانعی نداشته - به آنجا رفت و آمد داشتم، درنتیجه شیفته این کتابخانه شدم.

به عنوان یک مصحح نسخ خطی تا آن اندازه که منابع در آن است، یکی از بهترین کتابخانه های ایران است. امکان دارد نسخه خطی خاصی را نداشته باشد اما می تواند دغدغه های یک مصحح را پاسخ گوید. برپایه خاطراتی که شنیده ام، کتابداران اینجا جزو خوشنام ها بودند. جز پدرم؛ مرحوم میرجلال الدین محدث ارموی، استاد سیدعبدالله انوار و دیگرانی، تا انقلاب مسئولیت بخش نسخ خطی اینجا را برعهده داشتند. پس از انقلاب هم، بزرگانی چون حبیب الله عظیمی، احسان الله شکراللهی و - هم اکنون - علی اوجبی مسئولیت بخش نسخ خطی را برعهده داشته و دارند که همه شان، کسانی بودند که با کتاب بزرگ شدند و این خودش خیلی حسن است. و البته انتقادی را هم بر این نهاد فرهنگی وارد ساخت؛ متاسفانه در حال حاضر، شرایط استفاده از اینجا را منوط به داشتن درجه فوق لیسانس کرده اند که سابق اینگونه نبود و چون هربخش آن، در جایی از تهران پراکنده بود این الزام وجود نداشت، شاید حتما روسای اینجا به این نتیجه رسیده اند که برای حفظ این میراث باید اینگونه باشد و اگر برای همه آزاد باشد نتوانند پاسخگوی این همه مراجع باشند. چشم انداز آینده کتابخانه ملی بسیار خوب است، یعنی اگر حتی کتابخانه های کوچکتر مثل مرکزی دانشگاه تهران و مرعشی نجفی در حوزه نسخ خطی - که حوزه پژوهشی نگارنده است - هم هستند ولی بی شک کتابخانه ملی حرف اول را می زند.