آرشیو دوشنبه ۷ اسفند ۱۳۹۶، شماره ۴۰۳۶
سیاست نامه
۱۴

کتابخانه

تاریخ تحلیلی سازمان برنامه

سازمان برنامه و بودجه از بدو تاسیس تاکنون به دلایل متعدد همواره یکی از سازمان های مهم اداری، کارشناسی و حاکمیتی ایران بوده است. تنظیم برنامه های میان مدت، به عنوان قدیمی ترین وظیفه سازمان، نیازمند ترسیم اهداف مشخص برای آینده، داشتن برآوردی واقعی و قابل قبول از منابع، شناخت کافی از ابزارهای در اختیار و درجه اثر بخشی هر یک و نیز تعیین توالی مناسب برای اقدامات است. کتاب برنامه ریزی در ایران نوشته مشترک مسعود نیلی و محسن کریمی به بیان تاریخ تحلیلی تحولات سازمان برنامه و بودجه، وقایع مهم تاریخ اقتصاد ایران از اوایل قرن اخیر و به عبارتی از زمان شکل گیری تفکر برنامه ریزی در ایران و ایجاد شورای اقتصاد در سال 1316 می پردازد. کتاب در دو بخش تنظیم شده است. در بخش اول به بیان توصیفی و تحلیلی تحولات تاریخی سازمان اختصاص پیدا کرده و با شروع از طرح ایده های اولیه برنامه ریزی و تشکیل موقت سازمان برنامه، چگونگی شکل گیری فرآیند تهیه برنامه های میان مدت به عنوان یک اقدام رسمی اداری-سیاسی و کارشناسی را مورد واکاوی قرار می دهد. در بخش دوم کتاب نیز آمارهای اقتصادی مربوط به عملکرد اقتصاد کلان کشور در مقاطع تفکیک شده بر حسب برنامه های پنجگانه اول تا پنجم اقتصادی کشور در مقطع تدوین برنامه به عنوان بستر تهیه برنامه ذکر شده، سپس جهت گیری ها، اهداف و سیاست های مهم در نظر گرفته شده در برنامه مورد بررسی قرار گرفته است.

کریپکنشتاین

جای خوشبختی است که کتاب مهم و اثر گذار کریپکی در سال جاری با دو ترجمه به فارسی عرضه شده است. سول کریپکی، فیلسوف و منطق دان برجسته امریکایی، یکی از خلاق ترین و تاثیرگذارترین فیلسوفان قرن بیستم است و به تعبیر حمیدرضا محمدی مترجم یکی از این ترجمه ها، چهره فلسفه تحلیلی را در نیمه دوم قرن بیستم تغییر داده است. جالب است که کریپکی هیچگاه رشته فلسفه را به صورت دانشگاهی ادامه نداد، اما به عنوان استاد فلسفه از دانشگاه پرینستون بازنشسته شد. کتاب قواعد و زبان خصوصی از نظر ویتگنشتاین دومین اثر مهم کریپکی است که در سال 1982 منتشر شد و به تفسیری متفاوت از بحث پیروی از قاعده در کتاب پژوهش های فلسفی ویتگنشتاین پرداخت. این تفسیر امروزه نیز همچنان جزو مباحث جذاب و کهنه نشدنی در میان ویتگنشتاین پژوهان است و تا آنجا اصالت دارد که برخی برای اشاره به آن از تعبیر «کریپکنشتاین» استفاده می کنند. در باب اهمیت این کتاب می توان به این نکته اشاره کرد که در درگاه اطلاعات مقالات فیل پیرز بیش از چهارصد ارجاع به این کتاب وجود دارد. بخش اصلی این کتاب سلسله سخنرانی ها و سمینارهایی است که کریپکی ارایه کرده است. کتاب پس از پیش گفتار مترجم و پیش گفتار کریپکی، شامل سه بخش با نام های مقدمه، پارادوکس ویتگنشتاینی و راه حل استدلال زبان خصوصی است و با پی نوشتی با عنوان ویتگنشتاین و اذهان دیگر به پایان می رسد.

کردشناسی و شرق شناسی

مطالعات پسااستعماری نخست ذیل عنوان گفتمان کاوی استعمار و سپس با عنوان مطالعات یا نظریه های پسااستعماری مطرح شد. این مطالعات می کوشد روابط پیچیده غرب و غیرغرب به خصوص در مناطقی را که زمانی تحت اشغال استعماری مشخص غرب بودند را بررسی کند. به عبارت دیگر این مطالعات با رویکردی نقادانه متعهد به گشودن فضایی است که در آن خاموش شدگان یا خاموش ماندگان بتوانند سخن بگویند و صدای شان شنیده شود: متعهد به گسترش چشم اندازها و تحلیل های نظری، دانش ها و ادراکاتی است که در جهان های فکری بیرون از غرب توسعه یافته است. کردشناسی قلمروی موضوعی است که در بطن این نوع مطالعات قرار می گیرد. از سده هفدهم میلادی، بر اثر رقابت های استعماری، گرایش به تصرف ممالک شرقی، از جمله خاورمیانه و قلمروهای زندگی کردها، شکل گرفت و آنها در مقام ملتی متمایز و تاثیرگذار جلب نظر کردند. کردشناسی که به نوعی حاصل این توجه بود، تا میانه های قرن بیستم در چارچوب ایران شناسی صورت می گرفت. پس از آن، بخش پژوهش های کردشناسی در دانشکده شرق شناسی آکادمی علوم سن پترزبورگ به صورت مستقل به کار خود ادامه داد.