آرشیو دوشنبه ۷ اسفند ۱۳۹۶، شماره ۶۷۲۷
فن آوری
۸
نگاه

تکنولوژی عامل تغییرات درحوزه اشتغال

لیلا منصوری فر (پژوهشگر پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات)

مجمع جهانی اقتصاد در سال 2016، مطالعه گسترده ای را روی 100 شرکت اقتصادی بزرگ و بین المللی که نقش پیشرو را در صنعت داشته اند، انجام داده است. نتایج این مطالعه نشان می دهد در آینده نزدیک، عوامل جمعیتی، اقتصادی و اجتماعی از یک سو و از سوی دیگر تحولات تکنولوژیک، موجب تحول در مدل های کسب و کار شده، بنابراین از این طریق، تحولات عظیم در حوزه اشتغال ایجاد خواهد شد. بر اساس این مطالعه پیشرفت های ایجاد شده در تکنولوژی های اینترنت موبایل و تکنولوژی ابر، کلان داده ها و قدرت پردازش، اینترنت اشیا، روباتیک و حمل و نقل بدون راننده، پرینت سه بعدی و بیوتکنولوژی تا سال 2020 میلادی به ترتیب، بیشترین تاثیر را بر مدل های کسب و کار و در نتیجه اشتغال خواهند گذاشت. به عنوان نمونه، به کارگیری سنسورها و پردازش از راه دور (اینترنت اشیا)، در تجهیزات صنعتی و حتی در تجهیزات خانگی و روزمره، موجب تولید داده های بی شمار و در نتیجه خلق فرصت ها و مدل های کسب و کار جدید می شود. در حوزه روباتیک و حمل و نقل بدون راننده، روبات های پیشرفته با حسگرهای قوی و هوش مصنوعی می توانند از انسان ها در صنایع، کارایی بیشتری داشته باشند (در خط تولید و در بخش های تعمیرات و نگهداری). البته در اینجا لازم است دو نکته مهم مورد توجه قرار گیرد. اول اینکه همانگونه که در لیست عناوین تکنولوژی ها دیده می شود، اکثر تکنولوژی های فوق را حوزه ICT تشکیل می دهند که این امر حاکی از فراگیر شدن ICT در اقتصاد و تاثیر آن بر اشتغال است. در واقع ICT انقلابی را در اقتصاد ایجاد می کند که انقلاب صنعتی چهارم (اقتصاد دیجیتالی) نامیده می شود. دوم اینکه پیشرفت های پدید آمده در تکنولوژی های فوق، مدل های کسب و کار جدیدی را فراهم می آورند که این مدل ها می توانند در مواردی سبب افزایش اشتغال نیروی کار و در مواردی موجب بیکاری نیروی کار و جایگزینی ماشین آلات به جای نیروی کار شوند. به عنوان مثال مطالعه مذکور نشان می دهد پیشرفت های حاصله در حوزه کلان داده ها و پردازش سریع، همچنین اینترنت موبایل و تکنولوژی ابر و اینترنت اشیا، به طور خالص اشتغال را افزایش می دهند در حالی که پرینت سه بعدی و هوش مصنوعی، سبب جایگزین ساختن سرمایه (نیروی کار) به جای نیروی انسانی می شوند و در نتیجه سبب افزایش بیکاری می شوند.