محققان دانشگاه گیلان با انجام یک طرح آزمایشگاهی موفق شدند یک نوع آلاینده خطرناک دارویی را با استفاده از میکروارگانیسم ها و نانو ذرات اکسید آهن از محیط آبی حذف کنند. وجود ترکیبات سمی در پساب صنایع داروسازی نگرانی های زیادی را در همه نقاط دنیا ایجاد کرده است.

به گزارش ستاد ویژه فناوری نانو، ورود ترکیبات سمی موجود در صنایع دارویی، بخصوص داروهای شیمی درمانی به اکوسیستم ها از طریق پساب، تهدیدکننده سلامت انسان، جانوران و حتی گیاهان است. روش های مختلفی برای حذف این ترکیبات از پساب مورد استفاده قرار می گیرد. از این میان، استفاده از میکروارگانیسم ها مورد توجه برخی محققان این حوزه قرار گرفته است. دکتر حجت ا... زمانی از بازدهی نسبتا پایین استفاده از موجودات زنده برای حذف برخی از آلاینده های دارویی به عنوان مشکل اصلی این روش یاد کرد و افزود: در طرح حاضر به منظور افزایش کارایی این روش از نانوذرات اکسید آهن استفاده شده است.

به گفته این محقق، بازدهی این فرآیند در حضور نانو ذرات تا 80 درصد افزایش نشان داده است. زمانی در تشریح جزئیات این طرح گفت: از آنجا که میکروارگانیسم ها قابلیت بالایی در حذف ترکیبات آلاینده از محیط های آبی از خود نشان می دهند، در این پژوهش از میکروارگانیسم های تثبیت شده روی بسترهای پلیمری به منظور حذف داروی سیتوتوکسیک پکلی تکسل استفاده شده است. نکته قابل ذکر این است که مهم ترین ضعف این روش، عدم دسترسی بهینه میکروارگانیسم ها به ماده سمی هدف است که برای برطرف کردن این مشکل، از قابلیت نانوذرات اکسید آهن برای افزایش غلظت موضعی دارو و افزایش دسترسی میکروارگانیسم ها به دارو بهره گیری شده است.

وجود نانوذرات اکسید آهن موجب می شود آنها از طریق گروه های عاملی خود با مولکول های دارو پیوند برقرار کرده و منجر به افزایش غلظت این مولکول ها در محل حضور میکروارگانیسم ها شوند. بنابراین دسترسی میکروارگانیسم ها به مولکول های دارو بیشتر شده و بازدهی فرآیند حذف بالاتر می رود. از سوی دیگر نانومتری بودن اندازه ذرات منجر به افزایش سطح در دسترس برای واکنش می شود.