آرشیو یکشنبه ۲۰ خرداد ۱۳۹۷، شماره ۶۷۹۸
جهان
۱۴
یادداشت اختصاصی

خطر جنگ طولانی مدت و خونین

ماروین وینبائوم (تحلیلگر سابق مسائل افغانستان و پاکستان در وزارت خارجه امریکا)

طالبان هنوز پابرجاست. اما براستی چرا؟ دست کم دو دلیل وجود دارد که می تواند چرایی این موضوع را به ما توضیح دهد. نخستین عامل فقدان اعتماد افکار عمومی افغانستان به دولت مرکزی است. واقعیت آن است که از سال 2002 میلادی دولت مستقر در کابل در برآورده ساختن انتظارات افکارعمومی افغانستان برای بهبود وضعیت معیشتی و زندگی ناتوان بوده است. به رغم دستاوردهایی که در عرصه های اجتماعی و اقتصادی وجود داشته دولت کابل به طور روزافزون در تامین امنیت، اشتغالزایی، کنترل فساد و بسط عدالت اجتماعی ناکام بوده است. این وضعیت، فرصتی را برای طالبان فراهم ساخته تا خود را به عنوان گزینه ای مهم و منتقد دولت افغانستان مطرح سازد. دلیل اصلی دوم در دسترس بودن پناهگاه های امن پاکستان برای ستیزه جویان طالبان و رهبران آن هاست. از سال 2001 میلادی به این سو، طالبان از داخل خاک پاکستان توانستند نیروهای خود را بازسازی کرده و به داخل افغانستان اعزام کنند چرا که پاکستان از طریق دستگاه امنیتی خود منابع مالی لازم را در اختیار طالبان قرار داده است تا هم دولت افغانستان همواره ضعیف باقی بماند و هم طالبان تهدیدی در مرزهای افغانستان و هندوستان باشد و به چالشی برای هند رقیب اصلی پاکستان تبدیل شود. حضور طالبان در افغانستان این اطمینان را به دولت پاکستان می بخشد که می تواند حوزه نفود امنیتی را در همسایه خود که کشوری شکننده و در هم شکسته محسوب می شود حفظ کند. در حال حاضر پاکستان از طالبان به عنوان اهرمی علیه افغانستان استفاده می کند. با این حال نمی تواند همچون گذشته آن چه را که می خواهد به رهبری آن گروه دیکته کند. پاکستان در توان عملیاتی طالبان به عنوانی یک نیروی مبارزاتی کمتر نقش دارد. در سال های اخیر ستیزه جویان در افغانستان جمع شده اند و وابستگی کمتری به پناهگاه های پاکستان نسبت به گذشته دارند.اکنون می بینیم که طالبان توانسته است کنترل فراه را در دست گیرد. نیروهای افغان در آن ولایت به اندازه کافی تقویت نشده بودند و ضعیف به نظر می رسیدند. واقعیت آن است که این موضوع نه به تجهیزات امریکایی مربوط می شود و نه به اراده نظامیان پایین رده. این موضوع به دلیل فقدان قابلیت رهبری نیروهای نظامی افغان روی داده است. در صورت شکست فرآیند مذاکره سیاسی، ما شاهد جایگزینی دولت افغانستان با دولت طالبان نخواهیم بود بلکه افغانستان اسیر در یک جنگ داخلی طولانی و خونین خواهد شد.