آرشیو یکشنبه ۳ تیر ۱۳۹۷، شماره ۴۱۱۷
جلد دوم
۷
یادداشت

مشکل همیشگی برخورد سلیقه ای با کتاب

امیر مهنا

بسیاری از نویسندگان کشور بارها با این مشکل روبه رو بوده اند که کتاب های شان در نوبت چاپ های چهارم و پنجم، با ممیزی و حتی عدم مجوز انتشار مواجه و از چرخه حضور در بازار کتاب حذف شده اند. پرسش آنها این است که چگونه می توان کتابی را با وجود خوانندگانی با سطح سلیقه ای مشخص، دوباره نویسی یا حذف کرد؟ پرسشی که ظاهرا هیچ پاسخی برایش وجود ندارد.

بسیاری از کارشناسان حوزه کتاب بر این باورند که برخوردهایی از این دست، خودبه خود باعث فربه شدن عرضه کتاب های زیرزمینی می شود چون اگر مخاطب یک کتاب خاص نتواند اثر مورد نظر خود را به شکل قانونی به دست بیاورد، بدون شک دست به دامان زیرزمینی فروشان خواهد شد.

نکته قابل توجه در این میان این است که گاه کتاب هایی در چاپ های بالا متوقف می شوند که نه دارای مضامین غیراخلاقی هستند ونه تهدیدی برای جامعه به شمار می روند. ظاهرا آنچه در این گیرودار حرف اول را می زند، سیاستی ناپایدار پیرامون نگرش به کالایی مهجور به نام کتاب های داستانی است: نگرشی کاملا سلیقه ای که با جابه جایی یک یا چند نفر در شورای کتاب وزارت ارشاد، از این رو به آن رو می شود و حاصلی به جز سرخوردگی و گوشه نشینی یک نویسنده ندارد. منتقدان این نوع نگاه به ادبیات بر این باورند که سیاستگذاری های فرهنگی باید فراتر از دیدگاه های سلیقه ای و بعضا غیراصولی پایه ریزی شوند زیرا برخوردهایی از این دست نه در شان متولیان فرهنگی کشور است و نه در شان نویسنده ای که بی هیچ چشمداشت از عمر خود برای بالندگی حرفه نوشتن هزینه می کند.

دلخوری دیگر بسیاری از نویسندگان که کتاب های شان در چاپ های بالا، اجازه انتشار دریافت نمی کند این است که کسی دلایل این کار را برای شان شرح نمی دهد و هیچ مجالی برای گفت وگو در این رابطه وجود ندارد. آنها مدعی اند که اثرشان بدون وجود دلایل منطقی به ورطه توقیف افتاده و تا هر زمان که لازم باشد منتظر جوابی محکمه پسند از سوی وزارت ارشاد می مانند.