آرشیو دوشنبه ۴ تیر ۱۳۹۷، شماره ۵۱۳۶
دانش
۱۳
دنیای ذهن

ماجرای مغزی که بعد از پیوند دو دست توانست خود را دوباره سازمان بندی کند!

انعطاف پذیری به روش مغز

مترجم: بهنام سور

مغز انسان همیشه در حال تغییر است. اتفاقاتی که اطراف ما رخ می دهد همه و همه بر ساختار مغزمان اثر می گذارد. حتی فکر کردن نیز به تنهایی می تواند ساختار مغزمان را دستخوش تغییر کند. وقتی از یک اندام خود بیشتر استفاده می کنیم، همزمان بخش مرتبط با این اندام در مغز بزرگ تر می شود. برای مثال در تنیس بازهای حرفه ای، بخش بزرگ تری از مغز نسبت به افراد عادی کنترل دست ها را به عهده دارد. به همین صورت زمانی که از یک اندام خود استفاده نمی کنیم، همزمان همان بخش مرتبط با آن در مغزمان نیز کوچک و کوچک تر می شود. در افرادی که اندامی را از دست داده اند، دیگر سیگنالی از آن اندام به مغز نمی رسد و آن بخش کوچک تر می شود و جای خود را به قسمت های دیگر می دهد. بنابراین ساختار قشر مغز پیوسته در حال تغییر است.

اواخر پاییز سال گذشته پربارترین ماه از نظر کشفیات و خبرهای جالب توجه در علوم اعصاب بود. در 15 آذر 96 خبری شگفت آور از بیمارستان اطفال فیلادفیا مخابره شد. در سال 1394/ 2015 کودکی بعد از از دست دادن هر دو دست خود مورد پیوند هر دو عضو قرار گرفت. بعد از گذشت دو سال نتایج بررسی مغز این کودک بسیار شگفت انگیز بود؛ زیرا قشر مغز او دوباره توانسته بود خود را سازمان بندی کند و این سازمان بندی بسیار مشابه افراد سالم بود(تصویر روبه رو). گویی اصلا اتفاقی رخ نداده است!

زمانی که در مقیاسی بزرگ تر، این سلول ها را مشاهده می کنیم، متوجه می شویم بخشی از مغز متناسب با اتفاقاتی که در محیط رخ می دهد دچار تغییر ساختاری شده است. این اتفاق بارها و بارها در طول روز رخ می دهد و مغز ما هر روز در حال تغییر شکل است. هرچند شاید با چشم غیرمسلح یا از دور مغز همان ارگان یک ونیم کیلویی و بدون تغیر شکل دیده شود. اما حقیقت این است که مغز اندامی بسیار انعطاف پذیر است.

زندگی روزمره ما پر از مثال هایی از این دست است. هر اتفاقی که اطراف ما رخ می دهد بخشی از ساختار مغزمان را تغییر می دهد.