آرشیو شنبه ۹ تیر ۱۳۹۷، شماره ۲۱۹۴۰
معارف
۸

علل از دست رفتن کرامت و نعمت

از نظر آموزه های قرآنی علل و عوامل گوناگونی در از دست رفتن کرامت ذاتی و اکتسابی و نیز نعمت های خدا نقش دارد که از جمله مهم ترین آنها عبارتند از:

1. عدم تکریم یتیم و یتیم نوازی: کلا بل لا تکرمون الیتیم؛ این چنین نیست که می پندارید، بلکه [زبونی، خواری و دور شدن شما از رحمت خدا برای این است که] یتیم را گرامی نمیدارید. (فجر، آیه 17)

2. عدم ترغیب دیگران به تامین غذا و خوراکی افراد مسکین که توانایی حرکت بدنی و تامین نیاز غذایی خود را ندارند و از فقیر پایین تر و در شرایط بدتر هستند: ولا تحاضون علی طعام المسکین؛ و یکدیگر را بر طعام دادن به مستمند مسکین تشویق نمی کنید. (فجر، آیه 18)

3 بالا کشیدن ارث و میراث دیگران: وتاکلون التراث اکلا لما؛ و میراث خود را [با میراث دیگران بی توجه به حلال و حرام بودنش] یک جا و کامل می خورید. (فجر، آیه 19)

4. گرایش زیاد به افزایش ثروت: وتحبون المال حبا جما؛ و ثروت را بسیار دوست دارید. (فجر، آیه 20)

از نظر آموزه های قرآنی این امور و مانند آن باعت می شود که خدا نعمت را از انسان سلب کند و به جای کرامت، خواری و ذلت را برای او رقم زند؛ زیرا در امتحان آزمایش با کرامت و نعمت مردود شده است. اگر کسی می خواهد کرامت و نعمت خداداد را حفظ کند باید از رفتارهای پیش گفته اجتناب کند؛ زیرا خدا در آیات قبل از این آیات می فرماید: فاما الإنسان إذا ما ابتلاه ربه فاکرمه ونعمه فیقول ربی اکرمن، واما إذا ما ابتلاه فقدر علیه رزقه فیقول ربی اهانن؛ اما انسان، هنگامی که پروردگارش او را بیازماید و گرامی داردش و نعمتش بخشد، می گوید: پروردگارم [چون شایسته و سزاوار بودم] مرا گرامی داشت.اما چون او را بیازماید و روزی اش را بر او تنگ گیرد، گوید: پروردگارم مرا خوار و زبون کرد. (فجر، آیات 15 و 16)

خدا در این آیات بیان داشته است که اول به انسان کرامت و نعمت به عنوان آزمون می دهد که چگونه با اینها برخورد می کند. اگر در کار خیری به کار برد، نه تنها آن را حفظ بلکه افزایش می دهد و گرنه زمینه از دست رفتن نعمت و کرامت به دست خودش فراهم و شخص، فقیر و خوار می شود؛ چون این سنت الهی است. (رعد، آیه 11 و انفال، آیه 53)